|
Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2012
Μαθησιακή στήριξη παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες
Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2012
Προστατεύστε τα παιδιά σας από τον "ιό" του δικού σας στρες
Κρατείστε το άγχος για τον εαυτό σας. Μην το
μεταφέρεται στα παιδιά σας. Μην επιτρέπετε σε εξωγενείς παράγοντες ή σε
προβλήματα που αφορούν τον εργασιακό σας χώρο να εισβάλλουν στις
οικογενειακές σας σχέσεις.
Οι άνδρες, σε σύγκριση με τις γυναίκες, έχουν περισσότερες
πιθανότητες να εκδηλώσουν το άγχος τους μετατοπίζοντάς το στα παιδιά και
στις συζύγους τους. Σύμφωνα με μία μελέτη, οι άνδρες είχαν τις
διπλάσιες πιθανότητες να αισθανθούν περισσότερο πιεσμένοι με τα παιδιά
τους μετά από μία δύσκολη ημέρα στη δουλειά.
Τι ακριβώς συμβαίνει; Όταν οι άνδρες βιώνουν υπέρμετρη πίεση που
σχετίζεται με την εργασία τους ή με εξωγενείς παράγοντες, έχουν την
τάση, όταν επιστρέφουν στο σπίτι, να λογομαχούν με τις συντρόφους τους,
κάτι το οποίο, αλληλοδιαδοχικά, μετατοπίζεται στα παιδιά, αυτή τη φορά
όμως και από τους δύο γονείς. Τότε αναπόφευκτα, τα παιδιά γίνονται
"φορείς" του "ιού" του στρες. Αν υπάρχουν δύο ή περισσότερα παιδιά στο
σπίτι, τότε είναι πιθανό ότι οι καυγάδες μεταξύ τους θα αυξηθούν κατά
πολύ.
Υπάρχει κάτι αρκετά μεταδοτικό σε ό,τι αφορά την επιθετική ή γεμάτη
ένταση συμπεριφορά. Τα αδέρφια έχουν την τάση να καυγαδίζουν περισσότερο
αν δουν τους γονείς τους να λογομαχούν εξημμένα. Εδώ, εμπλέκεται,
επίσης, και η απευθείας εκπαίδευση. Τα παιδιά συνεχώς μαθαίνουν από τους
γονείς. Αν φωνάζετε όταν είστε θυμωμένοι, το παιδί σας, είναι πολύ
πιθανό ότι θα κάνει το ίδιο.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων παιδικών χρόνων, ο τρόπος σκέψης των παιδιών
είναι σε υψηλό βαθμό εγωκεντρικός. Τείνουν να σκέφτονται ότι προκαλούν
τα πάντα. Για παράδειγμα, ο διάσημος παιδοψυχολόγος Jean Piaget, ρωτούσε
μικρά παιδιά το εξής: " Τι προκαλεί την κίνηση των συννεφών;" Πολλά
παιδιά του απάντησαν πως αυτά, τα ίδια, ήταν που έκαναν τα σύννεφα να
κινούνται. Η απάντηση τους ήταν κάπως έτσι: "Τα σύννεφα κινούνται όταν
περπατώ".
Λόγω του ότι τα μικρά παιδιά σκέφτονται ότι αυτά, τα ίδια, είναι η αιτία όσων συμβαίνουν γύρω τους, είναι εξίσου πιθανό να σκεφθούν πως κάποια δική τους πράξη ήταν η αιτία που προκάλεσε τον καυγά των γονέων τους.
Αυτή είναι και η αλυσίδα των γεγονότων όταν ο μπαμπάς επιστρέφει στο
σπίτι, όντας ήδη αγχωμένος. Έχει αντίκτυπο σε όλη την οικογένεια. Πώς
όμως οι γυναίκες αντιδρούν στην πίεση; Μεταφέρουν και αυτές το δικό τους
άγχος στην οικογένεια, όπως συμβαίνει με τους άνδρες;
Αν και όλοι κατά καιρούς έχουμε ακούσει ιστορίες για γυναίκες που
κουνούν βίαια το μωρό τους επειδή δεν βρίσκουν τρόπο να το κάνουν να
σταματήσει να κλαίει, στην πλειοψηφία τους, οι γυναίκες, έχουν λιγότερες
πιθανότητες να αντιδράσουν επιθετικά στο θέμα της πίεσης και του
υπερβολικού άγχους. Συγκεκριμένα, οι έρευνες δείχνουν, ότι οι γυναίκες
που είχαν μία δύσκολη μέρα στη δουλειά, έχουν περισσότερες πιθανότητες
να απολαύσουν την επικοινωνία με τα παιδιά τους, απ? ότι οι γυναίκες των
οποίων η μέρα ήταν φυσιολογική.
Οι γυναίκες είναι βιολογικά «προγραμματισμένες» να είναι περισσότερο
προστατευτικές με τα παιδιά τους. Για τον λόγο αυτό, έχουν περισσότερες
πιθανότητες να αποτρέψουν οποιαδήποτε μετατόπιση της δικής τους έντασης
και αγωνίας στα παιδιά τους.
Με τις γυναίκες συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Αντί να αγχώνονται
ακόμη περισσότερο όταν επιστρέφουν στο σπίτι, έχουν την τάση να
χαλαρώνουν όταν βρίσκονται ανάμεσα στην οικογένεια τους.
Οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να κατανοήσουν τις διαφορές μεταξύ
ανδρών και γυναικών ανάλογα με το πως αντιδρούν στο άγχος και την πίεση.
Φαίνεται ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων, όσον αφορά την
μετα-αγχωτική συμπεριφορά τους, μπορεί να είναι αποτέλεσμα της
απελευθέρωσης χημικών ουσιών στο σώμα μετά από ένα στρεσογόνο συμβάν.
Οι άνδρες εξακολουθούν να απελευθερώνουν τεστοστερόνη για αρκετό
διάστημα μετά από ένα στρεσογόνο συμβάν και η παρουσία της οικογένειας
δεν φαίνεται να δρα ως παράγων ελάττωσης της τεστοστερόνης, μία ουσία η
οποία συνδέεται με επιθετικές συμπεριφορές.
Ωστόσο, η παρουσία της οικογένειας φαίνεται να έχει θετικές επιδράσεις
στο γυναικείο φύλο. Μετά από κάποιο στρεσογόνο γεγονός, οι γυναίκες
έχουν την τάση, όταν έρχονται σε επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, να
απελευθερώνουν ένα άλλο είδος ορμόνης, την ωκυτοκίνη. Πρόκειται για μία
ουσία που συνδέεται με την αγάπη, τον θηλασμό και την ανατροφή των
παιδιών.
Οι έρευνες δείχνουν μία γενική τάση. Αυτό όμως δε συνεπάγεται ότι όλοι
οι άνδρες αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο όταν βρίσκονται υπό πίεση. Αρκετοί
από αυτούς, όπως άλλωστε και οι γυναίκες, όταν επιστρέφουν στο σπίτι
αφήνουν το άγχος που προέρχεται από εξωτερικούς παράγοντες, έξω από την
πόρτα του σπιτιού τους. Νιώθουν χαλαρωμένοι και αναζωογονημένοι καθώς
μαθαίνουν για το πώς πέρασαν την ημέρα τους τα παιδιά στο σχολείο και
αντίστοιχα, πως ήταν η ημέρα των συντρόφων τους στη δουλειά.
Όταν επιστρέφετε από τη δουλειά, θα ήταν συνετό να μην έρχεστε άμεσα σε
επαφή με τα παιδιά σας, αλλά να κάνετε πρώτα ένα σύντομο διάλειμμα απ?
όλους και όλα που θα σας βοηθήσει να ηρεμήσετε και να χαλαρώσετε. Όποιος
από τους δύο γονείς είναι περισσότερο αγχωμένος, είναι καλύτερα να
κάνει εκείνος πρώτος ένα μικρό διάλειμμα. Αν νομίζετε ότι είναι πολύ
πιθανό να φωνάξετε αντί να μιλήσετε ήρεμα, να μιλήσετε απότομα αντί να
απαντήσετε ήρεμα σε μία ερώτηση, πρώτα κάντε ένα διάλειμμα. Αρκετοί
ειδικοί συμβουλεύουν να μην ανοίξετε το στόμα σας, παρά μόνο στην
περίπτωση που θα είστε σίγουροι ότι ο τόνος της φωνής σας θα είναι
φυσιολογικός. Η υπόσχεση σιωπής δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των
μοναχών, οι οικογενειάρχες μπορούν επίσης να ωφεληθούν από μία ανάλογη
κίνηση.
Ενημερώστε τα παιδιά σας ότι είχατε μια δύσκολη ημέρα στη
δουλειά και καταστήστε σαφές ότι αυτά δεν έκαναν απολύτως τίποτα για να
σας εκνευρίσουν. Μπορεί σε εσάς να φαίνεται περιττό να το λέτε
κάθε φορά που είστε εκνευρισμένοι με κάτι, τα παιδιά όμως είναι
σημαντικό να κατανοήσουν την αιτία του εκνευρισμού σας, κάτι τέτοιο θα
τα αποτρέψει από το να σκεφθούν ότι κάποια δική τους πράξη ήταν που σας
εξόργισε.
Κάντε κάποια δραστηριότητα με τα παιδιά σας, παίξτε μαζί τους, τρέξτε κλπ. Η σωματική δραστηριότητα βοηθά αποτελεσματικά στην αποβολή του άγχους και της έντασης.
Όταν το άγχος σας έχει εξουδετερωθεί πλήρως και ο τόνος της φωνής σας
είναι σε φυσιολογική κατάσταση, θα είστε σε πολύ καλύτερη θέση να
επισημάνεται στα παιδιά σας ποιο μπορεί να ήταν το δικό τους λάθος.
Σημασία έχει πάντως, να παραμείνετε ψύχραιμοι και αντικειμενικοί στην
κριτική σας. Διάφοροι μορφασμοί, μειδιάματα ή σαρκαστική αντιμετώπιση
δεν πρόκειται να σας διευκολύνουν. Η κριτική πρέπει να εστιάζει σε μία
συγκεκριμένη συμπεριφορά και όχι να αναφέρεται αυτό καθεαυτό στο άτομο. Η
αγάπη και το ενδιαφέρον σας για το πώς αισθάνονται τα παιδιά σας, θα
είναι αρωγός σε αυτή σας την προσπάθεια.
Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2012
Πόσο εξαρτημένα είναι τα παιδιά από την εικόνα και τη μικρή οθόνη;
Μια μεγάλη έρευνα του ΙΕΚ ΔΟΜΗ δίνει απαντήσεις και προβληματίζει σε σχέση...
Συνοπτικά Αποτελέσματα της έρευνας: To 53% των γονέων που διαθέτουν Η/Υ στο σπίτι, επιτρέπουν σε αυτόν την πρόσβαση του παιδιού τους για διάφορους σκοπούς. Το 43% επίσης που διαθέτουν πρόσβαση στο Ineternet, επιτρέπουν την πρόσβαση στα παιδιά τους από το δικό τους pc. To 59% των γονέων αγοράζει για τα παιδιά του dvd για εκπαιδευτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και το 61% δηλώνει πως τα παιδιά τους γνωρίζουν πολύ καλά τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων. Το 17% των γονέων έχουν αγοράσει Η/Υ στο παιδί τους και από αυτούς ποσοστό 28% ατομική σύνδεση στο internet. To 31% των ερωτηθέντων διαθέτει συσκευή ηλεκτρονικών παιχνιδιών στο σπίτι και το 16% διαθέτει τηλεόραση στο δωμάτιο του παιδιού, Το 36% των γονέων γνωρίζει πως το παιδί του επισκέπτεται internet caf? με σκοπό την ψυχαγωγία, και το 56% δηλώνει πως το παιδί του βλέπει καθημερινά τηλεόραση. Στην πλειοψηφία τους οι γονείς αγοράζουν dvd για την εκπαίδευση και ψυχαγωγία των παιδιών τους και πιο συγκεκριμένα Παιχνίδια: 55%, Παραμύθια: 31%, Βιβλία - Εγκυκλοπαίδειες: 7%, Software: 2%, Άλλο: 5%. Από την έρευνα προκύπτει ότι ένα 29% των γονέων αντιπροσωπεύει βαρίους χρήστες οπτικοακουστικού υλικού, εφόσον αγοράζουν πάνω από 4, σε σχέση με τους μέσους χρήστες που αντιπροσωπεύουν το 28% και τους ελαφριούς χρήστες που αντιπροσωπεύουν το 43% αγοράζοντας ένα dvd ετησίως. Το 68% των γονέων δηλώνουν πως δεν μπορούν αν ελέγξουν την πρόσβαση του παιδιού τους σε συγκεκριμένες εκπομπές της τηλεόρασης. Οι γονείς συνδέουν τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων από το παιδί ως εξής: για εκπαιδευτικούς σκοπούς: 35%, για Ψυχαγωγία 22%, για παιχνίδι 30%, για διαχείριση ελεύθερου χρόνου 13%.
Σχολιασμός της έρευνας από τον κο Β. Γαλάνη, Υπέυθυνο Γραφείου Τύπου & Δημοσίων Σχέσεων του ΙΕΚ ΔΟΜΗ:
Είναι μεγάλη η διείσδυση των οπτικοακουστικών μέσων, των νέων τεχνολογιών και της τηλεόρασης στα παιδιά και τους εφήβους. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό, εφόσον δεν υπάρχει κακό και καλό οπτικοακουστικό μέσο, αλλά κακή χρήση ενός οπτικοακουστικού μέσου. Βεβαίως η προστασία των παιδιών και των εφήβων είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα τόσο για τους γονείς όσο και για την πολιτεία. Σήμερα η χρήση οπτικοακουστικών μέσων από τους ανήλικες και η σχέση τους με αυτά, δημιουργεί μια σειρά από κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές δυναμικές. Τα παιδιά και οι έφηβοι του 2007, μεγαλώνουν και διαπαιδαγωγούνται σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο και μεταβαλλόμενο οπτικοακουστικό περιβάλλον, που σίγουρα τους επηρεάζει.
Από την άλλη πλευρά δεν μπορεί και δεν πρέπει κανείς βιαστικά και επιπόλαια να καταδικάσει παραδοσιακά αλλά και νέα οπτικοακουστικά μέσα, εφόσον αυτά αδιαμφισβήτητα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην διαπαιδαγώγηση, την κοινωνικοποίηση, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση παιδιών και εφήβων. Δεν λείπουν βέβαια κακές πρακτικές με σημαντικές επιδράσεις στην ψυχολογία και την οικογενειακή και κοινωνική ζωή των παιδιών και των εφήβων. Παράλληλα θα πρέπει να δούμε την πραγματικότητα. Τα χαρακτηριστικά της αγοράς των οπτικοακουστικών μέσων, η εξειδίκευση του κλάδου και η εξέλιξη των νέων τεχνολογιών , οδηγεί πολλές εταιρίες του κλάδου να σχεδιάζουν και να δημιουργούν προϊόντα που απευθύνονται στα παιδιά και τους εφήβους. Παράγοντας που θα πρέπει να ενεργοποιήσει τους αρμόδιους φορείς, στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης κατάλληλης νομοθεσίας που θα προστατεύει τα παιδιά και τους εφήβους. Στην κατεύθυνση αυτή, σκόπιμο είναι να καταγραφεί, να αξιολογηθεί και ενδεχομένως να ενσωματωθεί η αντίστοιχη Ευρωπαϊκή και παγκόσμια νομοθεσία στη χώρα μας. Αντίστοιχα, απαιτείται ευαισθητοποίηση των γονέων (διαδραματίζει σημαντικό ρόλο η οικογένεια), των παιδαγωγών, των δασκάλων, ενημέρωση τους και ενεργός συμμετοχή για την διαμόρφωση απόψεων, τάσεων και προτάσεων σε σχέση με τις εξελίξεις των οπτικοακουστικών μέσων και την προστασία παιδιών και εφήβων. Δεν πρέπει βέβαια σε καμιά περίπτωση όλα τα παραπάνω να λειτουργήσουν ως φραγή στην εξοικείωση των παιδιών και των εφήβων με τις νέες τεχνολογίες και τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα. http://e-psychology.gr/children-teens-family/218------------
με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων από τα παιδιά και τους εφήβους.
Ταυτότητα της έρευνας: Ή έρευνα, πραγματοποιήθηκε... από τις σπουδάστριες του τομέα Παιδαγωγικών Σπουδών και των σπουδαστών της ειδικότητας marketing του ΙΕΚ ΔΟΜΗ, με την επιστημονική υποστήριξη του ΚΕ.Μ.Α.Κ. (Κέντρο Μελετών, Ανάπτυξης και Καινοτομίας) του ΙΕΚ ΔΟΜΗ. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο του δομημένου ερωτηματολογίου και της τηλεφωνικής συνέντευξης. Το δείγμα της έρευνας περιλαμβάνει 1510 γονείς, ηλικίας 29 ? 46 ετών, από Αθήνα, Βόλο, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, και Πειραιά, με παιδιά ηλικίας 7- 15 ετών.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του 2007.
Ταυτότητα της έρευνας: Ή έρευνα, πραγματοποιήθηκε... από τις σπουδάστριες του τομέα Παιδαγωγικών Σπουδών και των σπουδαστών της ειδικότητας marketing του ΙΕΚ ΔΟΜΗ, με την επιστημονική υποστήριξη του ΚΕ.Μ.Α.Κ. (Κέντρο Μελετών, Ανάπτυξης και Καινοτομίας) του ΙΕΚ ΔΟΜΗ. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο του δομημένου ερωτηματολογίου και της τηλεφωνικής συνέντευξης. Το δείγμα της έρευνας περιλαμβάνει 1510 γονείς, ηλικίας 29 ? 46 ετών, από Αθήνα, Βόλο, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, και Πειραιά, με παιδιά ηλικίας 7- 15 ετών.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του 2007.
Ευρήματα της έρευνας:
1. Το 58% των γονέων διαθέτει Η/Υ στο σπίτι.
2. Από αυτούς (58% κάτοχοι Η/Υ), το 36% διαθέτει σύνδεση internet στο σπίτι.
3. Η πλειοψηφία των παραπάνω γονέων και πιο συγκεκριμένα το 53% (αφορά το 58% κατόχων Η/Υ στο σπίτι) δηλώνει πως το παιδί τους, έχει πρόσβαση στον Η/Υ.
4. Το 43% των κατόχων σύνδεσης Internet στο σπίτι, δηλώνει πως το παιδί τους έχει πρόσβαση στο internet από το δικό τους PC.
5. Το 59% των ερωτηθέντων αγοράζει παιχνίδια, παραμύθια και παιδικά βιβλία σε dvd για τα παιδιά του.
6. Το 61% των γονέων της έρευνας, δηλώνει πως τα παιδιά τους είναι εξοικειωμένα με τη χρήση H/Y, DVD, και τηλεόρασης ? telecontrol
7. Στο ερώτημα αν έχουν αγοράσει ηλεκτρονικό υπολογιστή για αποκλειστική χρήση από το παιδί το 17% των γονέων απαντά πως ναι.
8. Από αυτό το 17%, το 28% δηλώνει πως το παιδί τους, διαθέτει και πρόσβαση στο internet.
9. Από το σύνολο των ερωτηθέντων το 31% δηλώνει πως είναι κάτοχοι συσκευών ηλεκτρονικού παιχνιδιού στο σπίτι, ενώ το υπόλοιπο 59% δηλώνει πως όχι.
10. Το 36% των γονέων δηλώνει πως επιτρέπει το παιδί του να επισκέπτεται internet caf? με σκοπό τη συμμετοχή του σε ηλεκτρονικά παιχνίδια και το υπόλοιπο 64% πως όχι.
11. Το 16% των γονέων δηλώνει πως διαθέτει ξεχωριστή τηλεόραση στο δωμάτιο των παιδιών και το υπόλοιπο 84% πως όχι.
12. Το 56% των γονέων δηλώνει πως το παιδί του βλέπει καθημερινά τηλεόραση.
13. Στο ερώτημα πόσα DVD αγοράζουν ετησίως, το 43% απάντησε 1 dvd, το 28% απαντά έως 3, το 18% 4-7 και το 11% περισσότερα από 7 dvd.
14. Μόνο το 32% των γονέων δηλώνει πως ελέγχει την πρόσβαση του παιδιού σε συγκεκριμένες εκπομπές της τηλεόρασης ενώ το υπόλοιπο 68% πως όχι.
15. Σχετικά με τις προτιμήσεις των παιδιών τους για αγορά οπτικο ακουστικού υλικού σε μορφή cd ή dvd δηλώνουν σε ότι αφορά τις προτιμήσεις τους:
Παιχνίδια: 55%
Παραμύθια: 31%
Βιβλία - Εγκυκλοπαίδειες: 7%
Software: 2%
Άλλο: 5%
16. Στο ερώτημα γιατί θεωρούν απαραίτητη την εξοικείωση του παιδιού με οπτικο ακουστικά μέσα απαντούν:
-Για εκπαιδευτικούς σκοπούς: 35%
-Για Ψυχαγωγία 22%
-Για παιχνίδι 30%
-Για διαχείριση ελεύθερου χρόνου 13%
1. Το 58% των γονέων διαθέτει Η/Υ στο σπίτι.
2. Από αυτούς (58% κάτοχοι Η/Υ), το 36% διαθέτει σύνδεση internet στο σπίτι.
3. Η πλειοψηφία των παραπάνω γονέων και πιο συγκεκριμένα το 53% (αφορά το 58% κατόχων Η/Υ στο σπίτι) δηλώνει πως το παιδί τους, έχει πρόσβαση στον Η/Υ.
4. Το 43% των κατόχων σύνδεσης Internet στο σπίτι, δηλώνει πως το παιδί τους έχει πρόσβαση στο internet από το δικό τους PC.
5. Το 59% των ερωτηθέντων αγοράζει παιχνίδια, παραμύθια και παιδικά βιβλία σε dvd για τα παιδιά του.
6. Το 61% των γονέων της έρευνας, δηλώνει πως τα παιδιά τους είναι εξοικειωμένα με τη χρήση H/Y, DVD, και τηλεόρασης ? telecontrol
7. Στο ερώτημα αν έχουν αγοράσει ηλεκτρονικό υπολογιστή για αποκλειστική χρήση από το παιδί το 17% των γονέων απαντά πως ναι.
8. Από αυτό το 17%, το 28% δηλώνει πως το παιδί τους, διαθέτει και πρόσβαση στο internet.
9. Από το σύνολο των ερωτηθέντων το 31% δηλώνει πως είναι κάτοχοι συσκευών ηλεκτρονικού παιχνιδιού στο σπίτι, ενώ το υπόλοιπο 59% δηλώνει πως όχι.
10. Το 36% των γονέων δηλώνει πως επιτρέπει το παιδί του να επισκέπτεται internet caf? με σκοπό τη συμμετοχή του σε ηλεκτρονικά παιχνίδια και το υπόλοιπο 64% πως όχι.
11. Το 16% των γονέων δηλώνει πως διαθέτει ξεχωριστή τηλεόραση στο δωμάτιο των παιδιών και το υπόλοιπο 84% πως όχι.
12. Το 56% των γονέων δηλώνει πως το παιδί του βλέπει καθημερινά τηλεόραση.
13. Στο ερώτημα πόσα DVD αγοράζουν ετησίως, το 43% απάντησε 1 dvd, το 28% απαντά έως 3, το 18% 4-7 και το 11% περισσότερα από 7 dvd.
14. Μόνο το 32% των γονέων δηλώνει πως ελέγχει την πρόσβαση του παιδιού σε συγκεκριμένες εκπομπές της τηλεόρασης ενώ το υπόλοιπο 68% πως όχι.
15. Σχετικά με τις προτιμήσεις των παιδιών τους για αγορά οπτικο ακουστικού υλικού σε μορφή cd ή dvd δηλώνουν σε ότι αφορά τις προτιμήσεις τους:
Παιχνίδια: 55%
Παραμύθια: 31%
Βιβλία - Εγκυκλοπαίδειες: 7%
Software: 2%
Άλλο: 5%
16. Στο ερώτημα γιατί θεωρούν απαραίτητη την εξοικείωση του παιδιού με οπτικο ακουστικά μέσα απαντούν:
-Για εκπαιδευτικούς σκοπούς: 35%
-Για Ψυχαγωγία 22%
-Για παιχνίδι 30%
-Για διαχείριση ελεύθερου χρόνου 13%
Συνοπτικά Αποτελέσματα της έρευνας: To 53% των γονέων που διαθέτουν Η/Υ στο σπίτι, επιτρέπουν σε αυτόν την πρόσβαση του παιδιού τους για διάφορους σκοπούς. Το 43% επίσης που διαθέτουν πρόσβαση στο Ineternet, επιτρέπουν την πρόσβαση στα παιδιά τους από το δικό τους pc. To 59% των γονέων αγοράζει για τα παιδιά του dvd για εκπαιδευτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς και το 61% δηλώνει πως τα παιδιά τους γνωρίζουν πολύ καλά τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων. Το 17% των γονέων έχουν αγοράσει Η/Υ στο παιδί τους και από αυτούς ποσοστό 28% ατομική σύνδεση στο internet. To 31% των ερωτηθέντων διαθέτει συσκευή ηλεκτρονικών παιχνιδιών στο σπίτι και το 16% διαθέτει τηλεόραση στο δωμάτιο του παιδιού, Το 36% των γονέων γνωρίζει πως το παιδί του επισκέπτεται internet caf? με σκοπό την ψυχαγωγία, και το 56% δηλώνει πως το παιδί του βλέπει καθημερινά τηλεόραση. Στην πλειοψηφία τους οι γονείς αγοράζουν dvd για την εκπαίδευση και ψυχαγωγία των παιδιών τους και πιο συγκεκριμένα Παιχνίδια: 55%, Παραμύθια: 31%, Βιβλία - Εγκυκλοπαίδειες: 7%, Software: 2%, Άλλο: 5%. Από την έρευνα προκύπτει ότι ένα 29% των γονέων αντιπροσωπεύει βαρίους χρήστες οπτικοακουστικού υλικού, εφόσον αγοράζουν πάνω από 4, σε σχέση με τους μέσους χρήστες που αντιπροσωπεύουν το 28% και τους ελαφριούς χρήστες που αντιπροσωπεύουν το 43% αγοράζοντας ένα dvd ετησίως. Το 68% των γονέων δηλώνουν πως δεν μπορούν αν ελέγξουν την πρόσβαση του παιδιού τους σε συγκεκριμένες εκπομπές της τηλεόρασης. Οι γονείς συνδέουν τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων από το παιδί ως εξής: για εκπαιδευτικούς σκοπούς: 35%, για Ψυχαγωγία 22%, για παιχνίδι 30%, για διαχείριση ελεύθερου χρόνου 13%.
Σχολιασμός της έρευνας από τον κο Β. Γαλάνη, Υπέυθυνο Γραφείου Τύπου & Δημοσίων Σχέσεων του ΙΕΚ ΔΟΜΗ:
Είναι μεγάλη η διείσδυση των οπτικοακουστικών μέσων, των νέων τεχνολογιών και της τηλεόρασης στα παιδιά και τους εφήβους. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό, εφόσον δεν υπάρχει κακό και καλό οπτικοακουστικό μέσο, αλλά κακή χρήση ενός οπτικοακουστικού μέσου. Βεβαίως η προστασία των παιδιών και των εφήβων είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα τόσο για τους γονείς όσο και για την πολιτεία. Σήμερα η χρήση οπτικοακουστικών μέσων από τους ανήλικες και η σχέση τους με αυτά, δημιουργεί μια σειρά από κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές δυναμικές. Τα παιδιά και οι έφηβοι του 2007, μεγαλώνουν και διαπαιδαγωγούνται σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο και μεταβαλλόμενο οπτικοακουστικό περιβάλλον, που σίγουρα τους επηρεάζει.
Από την άλλη πλευρά δεν μπορεί και δεν πρέπει κανείς βιαστικά και επιπόλαια να καταδικάσει παραδοσιακά αλλά και νέα οπτικοακουστικά μέσα, εφόσον αυτά αδιαμφισβήτητα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην διαπαιδαγώγηση, την κοινωνικοποίηση, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση παιδιών και εφήβων. Δεν λείπουν βέβαια κακές πρακτικές με σημαντικές επιδράσεις στην ψυχολογία και την οικογενειακή και κοινωνική ζωή των παιδιών και των εφήβων. Παράλληλα θα πρέπει να δούμε την πραγματικότητα. Τα χαρακτηριστικά της αγοράς των οπτικοακουστικών μέσων, η εξειδίκευση του κλάδου και η εξέλιξη των νέων τεχνολογιών , οδηγεί πολλές εταιρίες του κλάδου να σχεδιάζουν και να δημιουργούν προϊόντα που απευθύνονται στα παιδιά και τους εφήβους. Παράγοντας που θα πρέπει να ενεργοποιήσει τους αρμόδιους φορείς, στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης κατάλληλης νομοθεσίας που θα προστατεύει τα παιδιά και τους εφήβους. Στην κατεύθυνση αυτή, σκόπιμο είναι να καταγραφεί, να αξιολογηθεί και ενδεχομένως να ενσωματωθεί η αντίστοιχη Ευρωπαϊκή και παγκόσμια νομοθεσία στη χώρα μας. Αντίστοιχα, απαιτείται ευαισθητοποίηση των γονέων (διαδραματίζει σημαντικό ρόλο η οικογένεια), των παιδαγωγών, των δασκάλων, ενημέρωση τους και ενεργός συμμετοχή για την διαμόρφωση απόψεων, τάσεων και προτάσεων σε σχέση με τις εξελίξεις των οπτικοακουστικών μέσων και την προστασία παιδιών και εφήβων. Δεν πρέπει βέβαια σε καμιά περίπτωση όλα τα παραπάνω να λειτουργήσουν ως φραγή στην εξοικείωση των παιδιών και των εφήβων με τις νέες τεχνολογίες και τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα. http://e-psychology.gr/children-teens-family/218------------
Η μετάβαση από τη νηπιακή στη σχολική ηλικία
 Η μετάβαση από την νηπιακή στη σχολική ηλικία χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο σημαντικών αλλαγών σε διαφορετικούς τομείς. Στον σωματικό και κινητικό τομέα παρατηρούμε την σταθεροποίηση των βιοσωματικών αλλαγών και των ψυχοκινητικών δεξιοτήτων. Στον νοητικό τομέα το παιδί αρχίζει να αφήνει πίσω του τον εγωκεντρισμό παρουσιάζοντας για πρώτη φορά συνεπή και σταθερή λογική κατανοώντας περισσότερα λογικά σχήματα , έννοιες αριθμών και τα χαρακτηριστικά του φυσικού κόσμου όπως η ποσότητα , το βάρος , ο όγκος.
Στον τομέα της συναισθηματικής και
κοινωνικής ανάπτυξης ενώ μέχρι τώρα τα ενδιαφέροντα του παιδιού είχαν
επίκεντρο τον εαυτό του τώρα στρέφονται και προς τους συνομηλίκους του. Το παιδί σε αυτή την ηλικία κατανοεί και επιδιώκει την έννοια του μαζί και επιθυμεί να γίνει αποδεκτό από την ομάδα.
Η είσοδος του παιδιού στο σχολείο αποτελεί ορόσημο στη ζωή του, οι απαιτήσεις του νέου περιβάλλοντος είναι μεγάλες και το παιδί για να ανταποκριθεί σε αυτές πρέπει να αποκτήσει συγκεκριμένες δεξιότητες και να μάθει συγκεκριμένες μορφές συμπεριφοράς.
Το παιδί καλείται να αντιμετωπίσει τον
αποχωρισμό από τους γονείς και την ασφάλεια του οικογενειακού
περιβάλλοντος , να κοινωνικοποιηθεί μέσα στην τάξη , να ανταγωνιστεί και
αντιμετωπίσει τα άλλα παιδιά αν χρειαστεί . Ταυτόχρονα του ζητούνται
αποδείξεις ότι μπορεί να τα καταφέρει , να αποκτήσει γνώσεις , να γίνει
καλός μαθητής, να σταθεί στο ύψος των προσδοκιών των γονέων και των
δασκάλων του.
Όσο μεγαλύτερες είναι αυτές οι
προσδοκίες μπορεί να αποτελέσουν για το παιδί έναν επιπλέον αγχωτικό
παράγοντα στις σχολικές του επιδόσεις. Το παιδί θα πρέπει από
νωρίς να αναπτύξει μια αυτόνομη σχέση με το σχολείο έτσι ώστε το
διάβασμα να αποτελεί μια προσωπική του υπόθεση ,οι γονείς είναι εκεί
για το βοηθήσουν και να το στηρίξουν όταν οι συνθήκες του σχολείου
αποδεικνύονται δύσκολες. την τελευταία δεκαετία ένα 25-30 % των παιδιών
εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες και βρίσκονται αντιμέτωπα με την σχολική
αποτυχία η οποία βιώνεται τις πιο πολλές φορές με ιδιαίτερη απογοήτευση
από τους γονείς .
Το ίδιο το παιδί έχει άσχημη εικόνα για
τον εαυτό του και κατακλύζεται από συναισθήματα μεγάλης απογοήτευσης
αυτουποτίμησης και απαξίωσης του εαυτού του.
Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν ένα παιδί στην σχολική αποτυχία και ποια μπορεί να είναι εκείνα τα δεδομένα που θα μας επιτρέψουν να προβλέψουμε το μέλλον του παιδιού στο σχολείο; Το παιδί που έχει φυσιολογική νοημοσύνη ξεκινά να μαθαίνει από την αρχή της ζωής του ,η καλή ψυχοσυναισθηματική επικοινωνία με την μητέρα από τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης θα το εφοδιάσει με σημαντικά κίνητρα για την ανάπτυξη της λεκτικής επικοινωνίας.
Η κατάκτηση του λόγου αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα για την εξερεύνηση του κόσμου και την απόκτηση γνώσεων.
Στατιστικές μελέτες έχουν
αποδείξει ότι τα παιδιά που καθυστέρησαν να μιλήσουν εμφανίζουν σε
μεγάλο ποσοστό μαθησιακές διαταραχές κατά την σχολική φοίτηση.
Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει η
εξοικείωση του παιδιού με τα παιχνίδια γνώσεων και τα βιβλία στην
προσχολική ηλικία . Το παιδί γοητευμένο από τις ωραίες εικόνες του
παραμυθιού γρήγορα θα ενδιαφερθεί να αποκωδικοποιήσει τα γραπτά σύμβολα
που τις συνοδεύουν και να τους αποδώσει ένα νόημα.
Τα παιδιά που προέρχονται από
οικογένειες που αγαπούν την συζήτηση , την ανταλλαγή ιδεών και το
διάβασμα δεν θα παρουσιάσουν ιδιαίτερες δυσκολίες στη γραφή και την
ανάγνωση. Μαθησιακές δυσκολίες όμως παρουσιάζονται όμως ακόμη
και όταν τα ερεθίσματα από το περιβάλλον είναι ικανοποιητικά, σε αυτή
την περίπτωση αποτελούν εξατομικευμένη δυσκολία του παιδιού και
επιβεβαιώνουν την ύπαρξη βαθύτερων ψυχολογικών προβλημάτων που
αναστέλλουν την ικανότητα για μάθηση Την τελευταία δεκαετία στο σχολικό
πληθυσμό εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα δύο διαφορετικές καταστάσεις, η
σχολική φοβία και η δυσλεξία.
Η σχολική φοβία είναι μια συγκεκριμένη ψυχική διαταραχή που την χαρακτηρίζει ένα έντονο ψυχικό άγχος το οποίο είναι αδικαιολόγητο.
Εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους κυρίως
όμως με πλήρη απροθυμία του παιδιού και έντονη απέχθεια για το σχολείο ,
άρνηση προσέλευσης και συμπτώματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς όπως
επιθετικότητα , υπερκινητικότητα , εκρήξεις θυμού και με ψυχοσωματικές
διαταραχές όπως πονοκεφάλους κοιλόπονους , διάρροιες , εμετούς ,
εφιάλτες , ενούρηση , εγκόπριση.
Η δυσλεξία αποτελεί την
βασικότερη από τις μαθησιακές δυσκολίες και πρόκειται για δυσχέρεια που
εκδηλώνεται στην ανάγνωση ,την γραφή και την ορθογραφία και
ταλαιπωρεί έναν σημαντικό αριθμό μαθητών με πλειοψηφία των αγοριών
έναντι των κοριτσιών σε αναλογία 3 προς 1 . Και στις δυο περιπτώσεις
μόνο η έγκαιρη διάγνωση από ειδικούς μπορεί να βοηθήσει την βελτίωση του
προβλήματος.
ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΡΩΜΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ Email annamakr@hotmail.com |
Δυσλεξία
Αρκετά παιδιά από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού μπορεί να εμφανίζουν δυσκολία στη γραφή και στην ανάγνωση.
Αρκετές φορές οι γονείς διαμαρτύρονται ότι το παιδί τους αν και είναι ιδιαίτερα χαρισματικό, είναι απρόσεκτο, δεν συγκεντρώνεται, δεν προσπαθεί αρκετά και αποφεύγει το διάβασμα.
Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί παρατηρούν ότι το παιδί διαβάζοντας ή γράφοντας παρουσιάζει
επαναλήψεις, προσθήκες, μεταθέσεις, παραλείψεις, αντικαταστάσεις και αντιστροφές στα γράμματα, τους αριθμούς ή τις λέξεις.
Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει μια πιθανότητα το παιδί να παρουσιάζει δυσλεξία.
Η δυσλεξία είναι μία ειδική μαθησιακή δυσκολία που χαρακτηρίζεται κυρίως από προβλήματα στην εκμάθηση του διαβάσματος, παρά την επαρκή νοημοσύνη και τις κοινωνικές και πολιτιστικές ευκαιρίες του παιδιού. Συγκεκριμένα, το παιδί πολλές φορές παραλείπει ή αντιστρέφει ή και προσθέτει συλλαβές κατά την γραφή.
Επιπλέον κάνει δυσανάγνωστα γράμματα και γράφει με αργό ρυθμό. Το παιδί με δυσλεξία κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και συνήθως δεν τονίζει σωστά τις λέξεις. Όσο αφορά την ανάγνωση διαβάζει αργά, χάνει την σειρά του στο βιβλίο και πολλές φορές δε κατανοεί αυτό που διαβάζει. Σύνοδα χαρακτηριστικά είναι τα προβλήματα προσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο. Επίσης, η δυσκολία συγκέντρωσης, η χαμηλή μνήμη εκτός αν πρόκειται για μνήμη εμπειριών, η χαμηλή αυτοπεποίθηση και μία γενική ακαταστασία και αδεξιότητα.
Παρόλο αυτά, το παιδί με δυσλεξία διαθέτει ένα πολύ καλό νοητικό δυναμικό, έχει ικανότητες, γρήγορη αντίληψη και οξυδέρκεια σκέψης. Επιπλέον, είναι παιδιά με υψηλή δημιουργικότητα, έχουν επινοητικότητα, φαντασία και έφεση στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Πολλές φορές, τα παιδιά με δυσλεξία είναι ταλαντούχα στην τέχνη, τη μουσική, τον αθλητισμό, τη μηχανική, τις πωλήσεις, τις επιχειρήσεις, την οικοδόμηση, ή την εφαρμοσμένη μηχανική.
Τι χρειάζεται λοιπόν να κάνουν οι γονείς αν διαπιστώσουν κάποια από τα παραπάνω σημάδια; Σίγουρα μια έγκαιρη και αξιόπιστη διάγνωση, θα βοηθούσε ώστε το παιδί να καλλιεργήσει εναλλακτικούς τρόπους μάθησης και να μπορέσει να γράψει και να διαβάσει.
Σίγουρα, ένα παιδί με δυσλεξία θα γίνει ένας ενήλικας με δυσλεξία που όμως με την έγκαιρη διάγνωση θα μπορέσει να ανταποκριθεί όσο γρηγορότερα γίνεται στην γραφή, στην ανάγνωση, στην ορθογραφία και στα μαθηματικά. Το σημαντικότερο είναι ότι μέσα από την διάγνωση θα δημιουργηθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα μάθησης που αφενός θα μπορέσει να αναπτύξει ειδικές στρατηγικές μάθησης, αλλά και ταυτόχρονα θα βοηθηθεί ώστε να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του και τα κίνητρά του προς την μάθηση.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς άμεσα ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους; Οργανώστε τους χρησιμοποιώντας αυτοκόλλητα διαχωριστικά τα οποία θα κολλάτε κάθε φορά στο συγκεκριμένο μάθημα, επιλέξετε χρωματιστά τετράδια με διαφορετικό χρώμα για κάθε μάθημα και χρησιμοποιήστε μαρκαδόρο για να χρωματίζετε τα σημαντικά σημεία στα βιβλία. Ποτέ μην τους τιμωρείται για τα λάθη τους και την γενικότερη αταξία τους.
Ενθαρρύνετε την μάθηση χρησιμοποιώντας dvd και video, δημιουργείστε μαζί ιστορίες που να περιγράφουν και να εξηγούν αυτό που πρέπει να μάθουν και οπωσδήποτε παίξτε μαζί τους εκπαιδευτικά παιχνίδια.
Παρασκευά Βάσω - Ψυχολόγος
Καλαμπάκα,
Τηλ. γραφείου: 2432077566
Αρκετές φορές οι γονείς διαμαρτύρονται ότι το παιδί τους αν και είναι ιδιαίτερα χαρισματικό, είναι απρόσεκτο, δεν συγκεντρώνεται, δεν προσπαθεί αρκετά και αποφεύγει το διάβασμα.
Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί παρατηρούν ότι το παιδί διαβάζοντας ή γράφοντας παρουσιάζει
επαναλήψεις, προσθήκες, μεταθέσεις, παραλείψεις, αντικαταστάσεις και αντιστροφές στα γράμματα, τους αριθμούς ή τις λέξεις.
Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει μια πιθανότητα το παιδί να παρουσιάζει δυσλεξία.
Η δυσλεξία είναι μία ειδική μαθησιακή δυσκολία που χαρακτηρίζεται κυρίως από προβλήματα στην εκμάθηση του διαβάσματος, παρά την επαρκή νοημοσύνη και τις κοινωνικές και πολιτιστικές ευκαιρίες του παιδιού. Συγκεκριμένα, το παιδί πολλές φορές παραλείπει ή αντιστρέφει ή και προσθέτει συλλαβές κατά την γραφή.
Επιπλέον κάνει δυσανάγνωστα γράμματα και γράφει με αργό ρυθμό. Το παιδί με δυσλεξία κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και συνήθως δεν τονίζει σωστά τις λέξεις. Όσο αφορά την ανάγνωση διαβάζει αργά, χάνει την σειρά του στο βιβλίο και πολλές φορές δε κατανοεί αυτό που διαβάζει. Σύνοδα χαρακτηριστικά είναι τα προβλήματα προσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο. Επίσης, η δυσκολία συγκέντρωσης, η χαμηλή μνήμη εκτός αν πρόκειται για μνήμη εμπειριών, η χαμηλή αυτοπεποίθηση και μία γενική ακαταστασία και αδεξιότητα.
Παρόλο αυτά, το παιδί με δυσλεξία διαθέτει ένα πολύ καλό νοητικό δυναμικό, έχει ικανότητες, γρήγορη αντίληψη και οξυδέρκεια σκέψης. Επιπλέον, είναι παιδιά με υψηλή δημιουργικότητα, έχουν επινοητικότητα, φαντασία και έφεση στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Πολλές φορές, τα παιδιά με δυσλεξία είναι ταλαντούχα στην τέχνη, τη μουσική, τον αθλητισμό, τη μηχανική, τις πωλήσεις, τις επιχειρήσεις, την οικοδόμηση, ή την εφαρμοσμένη μηχανική.
Τι χρειάζεται λοιπόν να κάνουν οι γονείς αν διαπιστώσουν κάποια από τα παραπάνω σημάδια; Σίγουρα μια έγκαιρη και αξιόπιστη διάγνωση, θα βοηθούσε ώστε το παιδί να καλλιεργήσει εναλλακτικούς τρόπους μάθησης και να μπορέσει να γράψει και να διαβάσει.
Σίγουρα, ένα παιδί με δυσλεξία θα γίνει ένας ενήλικας με δυσλεξία που όμως με την έγκαιρη διάγνωση θα μπορέσει να ανταποκριθεί όσο γρηγορότερα γίνεται στην γραφή, στην ανάγνωση, στην ορθογραφία και στα μαθηματικά. Το σημαντικότερο είναι ότι μέσα από την διάγνωση θα δημιουργηθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα μάθησης που αφενός θα μπορέσει να αναπτύξει ειδικές στρατηγικές μάθησης, αλλά και ταυτόχρονα θα βοηθηθεί ώστε να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του και τα κίνητρά του προς την μάθηση.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς άμεσα ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους; Οργανώστε τους χρησιμοποιώντας αυτοκόλλητα διαχωριστικά τα οποία θα κολλάτε κάθε φορά στο συγκεκριμένο μάθημα, επιλέξετε χρωματιστά τετράδια με διαφορετικό χρώμα για κάθε μάθημα και χρησιμοποιήστε μαρκαδόρο για να χρωματίζετε τα σημαντικά σημεία στα βιβλία. Ποτέ μην τους τιμωρείται για τα λάθη τους και την γενικότερη αταξία τους.
Ενθαρρύνετε την μάθηση χρησιμοποιώντας dvd και video, δημιουργείστε μαζί ιστορίες που να περιγράφουν και να εξηγούν αυτό που πρέπει να μάθουν και οπωσδήποτε παίξτε μαζί τους εκπαιδευτικά παιχνίδια.
Παρασκευά Βάσω - Ψυχολόγος
Καλαμπάκα,
Τηλ. γραφείου: 2432077566
| -------------------------------------------------------------------- |
| ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ KAI ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΙΘΑΝΗΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ Ή ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ
ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΟ
2. Έχει προβλήματα με τους χρόνους των ρημάτων ή τις αντωνυμίες. 3. Παραλείπει συλλαβές ή καταλήξεις 4. Μιλάει κομπιαστά ψάχνοντας να βρει τις κατάλληλες λέξεις. 5. Μπερδεύει την σειρά των γραμμάτων μέσα στην λέξη 6. Μπερδεύει ακουστικά παρόμοιες λέξεις π.χ. λέει ματηθής αντί μαθητής, σάλαθα νατί θάλασσα κ.λ.π 7. Οι προφορικές του εκφράσεις είναι ανώριμες συντακτικά και γραμματικά 8. Δεν μπορεί να διηγηθεί μια ιστορία με την σωστή σειρά των γεγονότων 9. Δυσκολεύεται να συσχετίσει αντικείμενα που βρίσκονται στο άμεσο περιβάλλον με την ανάλογη ονομασία τους 10. Δεν καταλαβαίνει την έννοια της ομοιοκαταληξίας και της ακολουθίας 11. Όταν συλλαβίζει μπορεί να αποκωδικοποιεί σωστά τα γραφήματα, ενώ όταν προσπαθεί να διαβάσει την λέξη ολόκληρη την λέει λάθος 12. Δεν ξέρει που τονίζονται οι λέξεις και πώς να χρησιμοποιεί τα σημεία στίξης 13. Δεν ξεχωρίζει τα γράμματα μεταξύ τους 14. Δεν μπορεί να καταλάβει παιχνίδια με λέξεις και γράμματα.
ΣΤΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ
1. Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει ή να φτιάξει ορισμένα σχήματα.2. Δυσκολεύεται να γράψει το όνομά του και παρουσιάζει δείγματα στρεφοσυμβολισμού και καθρεπτικής γραφής 3. Αντιστρέφει, μεταθέτει γράμματα ή συλλαβές 4. Προσθέτει, παραλείπει γράμματα ή συλλαβές 5. Δεν ξέρει να βάζει τόνους 6. Δεν βάζει σημεία στίξης 7. Κολλάει τις λέξεις μεταξύ τους 8. Ακατάστατη και ακαταλαβίστικη γραφή 9. Λάθη στην αντιγραφή από τον πίνακα 10. Λάθη αδικαιολόγητα και διαφορετικά στην ορθογραφία.
ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ
1. Έχει δυσκολία στην εκτέλεση έργων που προϋποθέτουν προσανατολισμό στο χώρο και στον χρόνο.2. Συγχέει το δεξιά – αριστερά, βορράς – νότος, χθες – αύριο. 3. Δυσκολεύεται να διαβάσει σωστά τον χάρτη ή να μάθει την ώρα. 4. Τα προβλήματα προσανατολισμού επηρεάζουν ακόμη καθημερινές λειτουργίες όπως την διαδικασία που φοράει τα ρούχα του, που δένει τα κορδόνια των παπουτσιών του, και γενικότερα έχει πρόβλημα στην επίγνωση του χρόνου. 5. Δεν μπορεί να επαναλάβει με την σωστή σειρά τις μέρες τις εβδομάδες, τους μήνες, την προπαίδεια. 6. Έχει δυσκολία στην αντιγραφή κινήσεων του γυμναστή όταν αυτός αντικρίζεται κατά πρόσωπο.
ΜΝΗΜΗ
1. Δυσκολεύεται να θυμηθεί και συνεπώς να εκτελέσει μια σειρά
προφορικών εντολών , να πει τους μήνες με την σειρά, να αριθμήσει τους
ζυγούς, να μάθει την προπαίδεια.2. Δυσκολεύεται να μάθει ημερομηνίες, τοποθεσίες, ονόματα, χώρες, πρωτεύουσες. 2. Έχει ανεπάρκεια βραχύχρονης και μακροπρόθεσμης μνήμης, που έχει σαν αποτέλεσμα να ξεχνά τις οδηγίες του δασκάλου, τις εργασίες που έχει να κάνει για το σχολείο, που είναι τα πράγματά του. --------------------------------------------------------------------------------- Σταυρόλεξο & Κρυπτόλεξο. Πως βοηθούν στη Δυσλεξία; Βοηθοί και εργαλεία στη δουλειά ενός ειδικού θεραπευτή αλλά και εκπαιδευτικού ακόμα και ενός γονιού που θέλει να ενισχύσει το παιδί που αντιμετωπίζει Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες δεν είναι μόνο τα ειδικά εκπαιδευτικά υλικά. Πολύτιμη συμβολή στη μαθησιακή διαδικασία μπορούν να προσφέρουν και γνωστά γλωσσικά παιχνίδια όπως το Σταυρόλεξο και το Κρυπτόλεξο. Πρόκειται για δυο παιχνίδια γνωστά σε όλους με δυνατότητα να τα βρει κάποιος στο εμπόριο εύκολα, ακόμα και να τα φτιάξει ο ίδιος μέσω ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού λογισμικού (Eclipse Crossword.) Παρουσιάζονται δυο παραδείγματα συνεδριών στις οποίες ασχοληθήκαμε με τα δυο αυτά Γλωσσικά παιχνίδια. Αναλύονται τα οφέλη και οι ασκήσεις που προέκυψαν.
Σταυρόλεξο
 Το συγκεκριμένο σταυρόλεξο λύθηκε απο ένα αγόρι 10 χρονών με Δυσλεξία. Οι δυσκολίες που παρατηρήθηκαν:
Οφέλη:
Οι ασκήσεις που προέκυψαν απο αυτό το σταυρόλεξο:
Κρυπτόλεξο
 Είναι ένα κρυπτόλεξο που "λύθηκε" απο ένα κορίτσι με μαθησιακές δυσκολίες και έντονη δυσκολία στην αναγνώριση των μορφών των γραμμάτων. Οφέλη:
Βασικό tip: Αν το παιδί
δυσκολεύεται αρκετά να ξεχωρίσει τις λέξεις μέσα στο πλήθος των
γραμμάτων βοηθήστε το με μια σελίδα χαρτί. Η σελίδα θα κρύβει τις
επόμενες γραμμές ή στήλες και θα αφήνει να φαίνεται μόνο η γραμμή που
κοιτά το παιδί. Το παιδί θα "τρέχει" το χαρτί όπως προχωρά στην
αναζήτηση των λέξεων.
Δείτε επίσης το: Επιτραπέζια παιχνίδια και Δυσλεξία. Jenga ένα παιχνίδι με πολλές χρήσεις!! Άσπα Μητρακάκη Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολίων/δυσλεξίας email : amitrakaki@gmail.com |
Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012
Ανάδειξη νέου Δ.Σ. γονέων και κηδεμόνων
Ανάδειξη νέου Δ.Σ. γονέων και κηδεμόνων
Σύλλογος
γονέων και κηδεμόνων
Στις 6 Σεπτεμβρίου
2012 τα εκλεγμένα από τους γονείς μέλη του συλλόγου ανέδειξαν το νέο Δ.Σ.
του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του 6ου Δημοτικού σχολείου Πολίχνης.
Η σύνθεσή του Δ.Σ. έχει ως εξής:
Πρόεδρος: Μιχαήλ Σοφία
Αντιπρόεδρος: Τσορτανίδης Κοσμάς
Γραμματέας: Γιατσιάτσιου Στέλλα
Ταμίας: Μπατζώκα Αικατερίνη
Ταμίας β’: Κεσκερίδου Τάνια
Μέλος: Τσιαπανίτης Απόστολος
Μέλος: Χατζηθεολόγου Αναστάσιος
Αναπληρωματικά μέλη:
Χλοπτσίδης Γεώργιος
Παναγιώτου Ζωή
Ευχαριστούμε
τους γονείς για την συμμετοχή τους και διαβεβαιώνουμε ότι θα προσπαθήσουμε να
βοηθήσουμε στην επίλυση των όποιων προβλημάτων προκύψουν για την λειτουργία του
σχολικού συγκροτήματος. Συμπαραστάτες και αρωγοί σε αυτή τη προσπάθεια θα
πρέπει να είναι όλα τα μέλη του συλλόγου. Και μέλη του συλλόγου είμαστε
όλοι εμείς οι γονείς.
Ελπίζουμε
σε μια καλή και εποικοδομητική σχολική χρονιά.
Με εκτίμηση
Το Δ.Σ. του συλλόγου
Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012
Για την καρδιά της μητέρας.... αδελφική ζήλεια.
 «Πότε αγαπάς πιο πολύ το μικρό σου αδερφό;»«Όταν είναι στο κρεβάτι του και κοιμάται...» (Κορεντέν, 3,5 χρόνων) Υπάρχουν πολλών ειδών σχέσεις στη ζωή του κάθε ανθρώπου, η σχέση που δημιουργεί αρχικά με την μητέρα, τον πατέρα, τα άμεσα συγγενικά πρόσωπα, γιαγιά, παππού έπειτα –αν αυτά έρθουν- τα αδέρφια.... Μεγαλώνοντας οι γνωριμίες και οι σχέσεις αυξάνονται και ποικίλλουν, έρχονται οι συμμαθητές, μεγάλη ασπίδα στην ζωή του ανήλικα αλλά και αργότερα. Οι δάσκαλοι, οι καθηγητές που με την σειρά τους προσθέτουν το λιθαράκι τους για την εξέλιξη μιας προσωπικότητας. Πολλές φορές ακούμε σε διάφορες συγκεντρώσεις παλαιών φίλων να γυρνάνε πίσω τον χρόνο και να θυμούνται δικές τους ατασθαλίες και τις επιπτώσεις που δέχθηκαν από τον δάσκαλο ή τον καθηγητή που για εκείνη την εποχή θα ήταν «η χρονιά του». Συνεχίζοντας την πορεία και το μεγάλωμα ο καθείς γνωρίζει ανθρώπους στην ενήλικη πια φάση του, από το πανεπιστήμιο του, από τον βίο των σπουδών του, αργότερα στην πρακτική του εξάσκηση και κατά συνέχεια στο κάθε επάγγελμα που κάθε φορά θα καταπιάνεται με άλλο στόχο κάθε φορά. Συνοψίζοντας λοιπόν ο καθένας έχει την ευχέρεια να δημιουργεί σχέσεις με άλλα άτομα άλλες να είναι εν δυνάμει πολύ ισχυρές και δυνατές άλλες πάλι να θέλει να πιστεύει ότι είναι αιώνιες και πολύ σημαντικές και άλλες να έχουν την μορφή μια βραχύχρονης σχέσης..........Απ’ όλες αυτές ακόμα και από εκείνη της σχέσης γονιού –παιδιού η πιο σημαντική και –ίσως- αιώνια σχέση που χρειάζεται να δουλεύεται και να τροφοδοτείται είναι η αδελφική και μάλιστα αρκετοί ειδικοί από τον χώρο της ψυχικής υγείας αναφέρουν ότι είναι και η πιο δύσκολη σχέση ιδίως στην θεραπεία. Αν το σκεφτεί κάποιος μόνο με την λογική....οι γονείς κάποια στιγμή «φεύγουν» πίσω όμως μένουν τα άτομα αυτά από την συγκεκριμένη οικογένεια που λέγονται αδέρφια. Σ’ αυτή την παρουσίαση θα γίνει αναφορά κυρίως για την ζήλια και τους καβγάδες στην παιδική ηλικία, είναι μία παρουσίαση ενημερωτικού και ίσως εκπαιδευτικού χαρακτήρα για τους γονείς που πολλές φορές αντιμετωπίζουν με τρόμο την σχέση αυτή, επικρατεί ο πανικός και ο φόβος του πως θα το αντιμετωπίσουν. Τα αδέρφια ας μην ξεχνάμε ότι είναι και θα χρειάζεται να αντιμετωπίζονται ως ξεχωριστές προσωπικότητες και διαφορετικές, δεν έχει τόσο σημασία αν γεννήθηκαν από τους ίδιους γονείς και μεγαλώνουν στον ίδιο χώρο, έχει σημασία σε τι φάση βρίσκονταν ο κάθε γονιός ξεχωριστά την περίοδο που ήρθε το παιδί στην ζωή τους. Αυτές οι ανασκοπήσεις δίνουν μεγάλη ερμηνεία στο να καταλάβουν οι ενήλικοι ότι το δικό τους κομμάτι ευθύνης έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και την εξέλιξη του παιδιού τους. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΑ ΠΡΩΤΕΙΑ;;Ο Χ. είναι «μόνος» στο σπίτι απολαμβάνει την εγκαθίδρυα του, έχει ολοδικό του τον μπαμπά την μαμά και όλη την προσοχή των γύρων του, των λοιπών συγγενών δηλαδή. Ο ίδιος παρατηρεί ότι μέρα με την μέρα η κοιλία της μαμάς μεγαλώνει, φουσκώνει, τότε ο Χ. σκέφτεται ότι η μαμά του τρώει τις τελευταίες μέρες λίγο παραπάνω, ή ότι δεν γυμνάζεται τόσο πολύ και ανακουφίζεται με την σκέψη που μόλις έκανε. Ο καιρός όμως περνά και η κοιλιά της μαμάς ολοένα και φουσκώνει οπότε η πρώτη εξήγηση πλέον δεν ευσταθή, άρα τι συμβαίνει;; Παρεπιμπτώντος η μαμά έλεγε στον Χ. ότι φουσκώνει από μόνη της κοιλιά της για να παίζουν, αλλά ο Χ. αναρωτήθηκε «μπορεί η μαμά μου να την φουσκώσει τόσο πολύ, και γιατί κάθε φορά που την αγγίζω μου λέει να προσέχω την κοιλιά της για να μην πονέσει;;»Περνώντας λίγος καιρός ακόμα η μαμά επιστρέφει στο σπίτι κρατώντας στην αγκαλιά της ένα μωρό, δείχνει το αδερφάκι στον Χ. και του λέει «είδες τις γλυκούλη αδερφάκι σου έφερα, χαιρέτησε τον!!» Αυτό το γλυκούλη μωράκι μόνο παρείσακτος μπορεί να είναι και δεν έχει καμία όρεξη να ασχοληθεί μαζί του, ο Χ. κάνει το οτιδήποτε για να γίνει αισθητή αυτή του η συμπεριφορά, επιτίθεται λεκτικά στους γονείς του λέγοντας τους, γιατί δεν τον ρωτήσανε για αυτή τους την απόφαση, τον ερχομό ενός αδερφού, οι γονείς συζητάνε με τον Χ. ότι πρέπει τώρα σαν μεγαλύτερος που είναι να κάνει υπομονή, ησυχία και να μην παιδιαρίζει για να μην ενοχλήσουν το νεοσύστατο πρόσωπο της οικογένειας και διαμαρτυρηθεί και κλάψει. Ο τριών ετών Χ. αρχίζει και συνοφρυώνεται, μαζεύεται, θυμώνει πολύ. Νιώθει ξένος και με κάθε ευκαιρία προσπαθεί να δείξει την αντιπάθεια του στο «γλυκούλη αδερφάκι». Ο Χ. μέχρι τώρα ήταν ο βασιλιάς, νιώθει ότι δεν είναι αρκετός για την μητέρα του, ξαφνικά νιώθει ότι δεν είναι τόσο σημαντικός για τους γονείς του και ότι θα πάψουν να γελούν με τα δικά του καμώματα και τις ζαβολιές του και θα στραφούν μόνο στο «γλυκούλη αδερφάκι». Οι σκέψεις στο νου του παιδιού μπορεί να τον ταλαντεύουν για πολύ καιρό και από μόνο του ασυνείδητα να βγάζει τα συμπεράσματα του, μέχρις στιγμής πίστευε ότι ήταν εκείνος το μοναδικό αντικείμενο επιθυμίας της μαμάς του, αρχίζει και γίνεται δυστυχής, κλείνεται στον εαυτό του, ακολουθεί τις οδηγίες των γονιών για πλήρη ησυχία στο σπίτι και μία σκέψη κάνει την αρχή στο μυαλό του «η μαμά μου πλέον δεν με αγαπά, δεν είμαι πια σημαντικός». Ο θυμός αυτού του παιδιού θα μετατραπεί σε πεδίο μάχης ανάμεσα σ’ εκείνον και το αδερφάκι του καθώς και εκείνο σιγά-σιγά θα μεγαλώνει. Βλέποντας τους γονείς του να αφιερώνουν πολύ χρόνο στο νεογέννητο μωράκι και να του δείχνουν εμφανώς την αγάπη τους και την προσοχή τους, καταλήγει εύκολα στο συμπέρασμα ότι ενώ πλέον του διαθέτουν λιγότερο χρόνο και αφοσίωση, δεν το αγαπούν ή ότι το μωρό είναι καλύτερο από εκείνον, άρα ευτυχώς που ήρθε στην ζωή τους γιατί το πρώτο τους παιδί δεν ήταν εκείνο που περίμεναν. Οι αρνητικές σκέψεις καλπάζουν, δείχνουν έντονο ενδιαφέρον οι γονείς με τον νέο μέλος τους;;;; συμπεραίνει τότε ο Χ. ότι εκείνος δεν θα ήταν καλό μωρό και ότι δεν ήταν ευπρόσδεκτος, ερμηνεύει λοιπόν ότι για να θέλουν και ένα άλλο μωρό σημαίνει ότι εκείνος δεν ήταν καλό παιδί και δεν επαρκούσε ως αντικείμενο της αγάπης τους. Έτσι λοιπόν σιγά-σιγά αρχίζει να κάνει την εμφάνιση της η ζήλεια απέναντι στο μικρότερο αδερφάκι. ΚΟΝΤΡΑ Ή ΖΗΛΕΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΑΔΕΡΦΙΑΟ ρόλος των αδελφών στην προετοιμασία του παιδιού για την σχολική και κοινωνική του ζωή είναι σημαντικός. Παιδιά, χωρίς αδέλφια ή επαφή με συνομηλίκους τους, βρίσκονται κυρίως σε μειονεκτική θέση. Τα παιδιά μιας οικογένειας αποτελούν μία ομάδα παιχνιδιού. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψην μας ότι οι σημερινές συνθήκες στην πόλη δεν προσφέρονται για ομαδικό παιχνίδι στην ύπαιθρο τότε γίνεται πιο αισθητή η απουσία των αδερφών, ο καθένας «κλείνεται» σ’ έναν μικρόκοσμο και αποφεύγει οποιαδήποτε συνδιαλλαγή με τον άλλον. ξάλλου πλέον υπάρχουν πληθώρα μέσα για να απομακρυνθεί το παιδί από τον ομήλικο και από τον γονιό, όπως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, οι ατελείωτες ώρες ενασχόλησης με το internet χωρίς όριο. Η οικογένεια με παιδιά αποτελεί μία κοινωνία σε μικρογραφία. Ο μεγάλος αδερφός λειτουργεί ως πρότυπο και κηδεμόνας του μικρού, ενώ ο μικρότερος παριστάνει τον μεγάλο για να νιώθει υπερήφανος για την σωματική του δύναμη. Ακόμα και οι αναπόφευκτοι καβγάδες ετοιμάζουν το έδαφος της μελλοντικής προσαρμογής του παιδιού. Ο αυριανός ενήλικας θα συναντήσει ανθρώπους όπου θα ζητήσουν να σφετεριστούν το δίκιο τους και να αρπάξουν αυτό που τους ανήκει. Η οικογενειακή ζωή με τις ποικίλες εκφάνσεις της προετοιμάζει το παιδί ακόμα και να συγκρουσθεί με επιτυχία μαζί τους. Από τις συγκρούσεις με τα αδέρφια έχει να μάθει να ζυγίζει τις δυνάμεις του και να γνωρίζει ως ποιο σημείο αντέχει. Δεν υπάρχει οικογένεια με παιδιά που να μην έχει δοκιμάσει τις συνέπειες της αδελφικής ζήλειας, άλλοι το βιώνουν με περισσότερη ένταση απ’ ότι άλλοι, και άλλες οικογένειες σε πιο ήπια μορφή. Οι γονείς οφείλουν να ξέρουν ότι κάποια μέτρα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να ελαττωθεί η αδελφική ζήλεια όχι όμως κάποιος να περιμένει να εξαλειφθεί ή να μην κάνει με κανένα τρόπο την εμφάνιση της. Μόνο όταν δεν υπάρχουν γονείς ή άλλα πρόσωπα που φροντίζουν για την ικανοποίηση του παιδιού ή τα παιδιά δεν βρίσκονται πια στην νηπιακή και σχολική ηλικία ενδέχεται να μην υπάρχει ζήλεια και το παράδοξο είναι ότι όσο πιο τρυφερές είναι οι σχέσεις με τα παιδιά τόσο η ζήλεια θα είναι μεγαλύτερη. Συνοψίζοντας η ζήλεια ας αντιμετωπίζεται ως μία λογική εξέλιξη στην σχέση των ανθρώπων κυρίως των αδερφών, η θέση του ενήλικα θα καθορίσει την διάρκεια αυτής και την ένταση της. Όταν κάτι κινείται σε λογικά και αναμενόμενα πλαίσια δεν χρειάζεται να επικρατεί έντρομος φόβος, αυτό αυτόματα πυροδοτεί άλλου είδους εντάσεις που μπορεί να μην είναι εφικτός ο έλεγχος τους. ΠΩΣ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ Η ΖΗΛΕΙΑΟι οικογενειακές συνθήκες και ο χαρακτήρας του παιδιού θα καθορίσουν τον τρόπο εκδήλωσης της ζήλειας. Κάποιες μορφές εκδήλωσης που είναι και οι συχνότερες είναι: -Επιθετικότητα: Είναι πλέον η συνηθισμένη και η πιο υγιέστερη μορφή εκδήλωσης των συναισθημάτων του νηπίου. Μπορεί να επιτίθεται κατά του μωρού, να θέλει να το δείρει ή να επιμένει να το διώξουν από το σπίτι, ή ακόμα και να το δώσουν σε κάποιον συγγενή!! Ενδέχεται να καταστρέφει ότι ανήκει στην μητέρα, να κλαψουρίζει χωρίς διακοπή μέχρι να επιτύχει αυτό που θέλει, ακόμα και να ταράζεται από εκρήξεις οργής. Δεν υπάρχει καλύτερο φάρμακο από την αιώνια υπομονή, την σταθερότητα στην συμπεριφορά και την επεξήγηση. -Ορισμένα παιδιά προσκολλώνται στην μητέρα τους και διπλώνονται όλη την ημέρα στα πόδια τους. -Άλλα παιδιά εμφανίζουν παλινδρομικά φαινόμενα. Βρέχουν το κρεβάτι τους (νυχτερινή ενούρηση), ξαναγυρίζουν στο μπιμπερό, θέλουν να τους ταΐζουν.... -Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όταν το νήπιο νιώθει μελαγχολικό, δείχνει ανορεξία και δεν εκφράζει κανένα από τα συναισθήματα του προς το μικρότερο του αδερφό. - Αν το παιδί πηγαίνει στο σχολείο ενδέχεται να δείξει σχολειοφοβία, μέσα στην αίθουσα να παρουσιάζει αδιαφορία, τάση για απομόνωση και άλλοτε νευρικότητα. Οι αδερφικές σχέσεις είναι μια ευκαιρία για εκπαίδευση των παιδιών σε προσωπικές και κοινωνικές δεξιότητες, σε δεξιότητες ζωής. Τα παιδιά μέσα από την επαφή τους με τα αδέρφια τους μαθαίνουν να μοιράζονται, να συνεργάζονται, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να δίνουν και να παίρνουν αγάπη. Μαθαίνουν όμως και να συγκρούονται, να επιλύουν διαφωνίες, να διεκδικούν και κυρίως να εκφράζουν και να αντιμετωπίζουν μέσα σε ένα περιβάλλον ασφάλειας το συναίσθημα της ζήλιας- ένα από τα πιο δύσκολα και αντιφατικά συναισθήματα Το συναίσθημα της ζήλιας εκδηλώνεται συνήθως γύρω στο 15ο μήνα, σχετίζεται με την ικανότητά του παιδιού να παρατηρεί και να διακρίνει διαφορές και αποτελεί μία κατάκτηση στην ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι για να μπορέσει το παιδί να νοιώσει ζήλια θα πρέπει να έχει την ικανότητα να βλέπει στον άλλο χαρακτηριστικά ή ικανότητες και να τις συγκρίνει με τις δικές του. Η ικανότητα αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Ο ρόλος των γονιών στο να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους να αναγνωρίζουν και να αποδέχονται την ζήλεια τους είναι πολύ σημαντικό και αρκετά δύσκολος. Χρειάζεται να τα διαβεβαιώσουν ότι η αγάπη των γονιών δε χάνεται με τίποτα και για κανένα παιδί, όσες συγκρούσεις και αν μεσολαβήσουν. Έτσι λοιπόν οι μεταξύ τους σχέσεις αποκτούν μία πολύ γερή βάση με κύρια χαρακτηριστικά τον σεβασμό, την αλληλοϋποστήριξη, την εμπιστοσύνη και την αλληλοκατανόηση. ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑΔεν είναι δύσκολο να επισημάνουμε τα αίτια που δημιουργούν και συντηρούν την αδελφική ζήλεια. -Η απώλεια της αγάπης: ο ερχομός ενός νέου παιδιού στην οικογένεια κάνει το μεγαλύτερο να βασανίζεται από την σκέψη ότι η μητέρα του θα πάψει να το αγαπά ή θα το αγαπά λιγότερο από το αδελφάκι. Είναι πολύ φυσικό να θέλει την εξόντωση του. Η εξαφάνιση της ζήλειας μπορεί να ελαττωθεί και προτείνονται αρκετά μέτρα, μερικά από αυτά είναι : α)Χρειάζεται να προηγηθεί για την γέννηση του νέου παιδιού μία μεγάλη περίοδος προετοιμασίας του νηπίου από τότε που διαισθανόταν ότι κάποιος άλλος ¨παίρνει¨ την θέση του. β) Η είσοδος του νεογέννητου στο σπίτι να συνοδεύεται με ωραία δώρα προς το αδερφάκι (το μεγαλύτερο παιδί) υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η μητέρα δεν θα μειώσει την φροντίδα και την στοργή της και οι επισκέπτες θα αναβάλλουν για αργότερα τα δώρα και τα κολακευτικά λόγια για το μωρό. γ) Ο πατέρας θα παίξει ενεργό ρόλο στην φροντίδα και στις βόλτες του μεγαλύτερου παιδιού. δ) Το νήπιο χρειάζεται να ασχολείται με την περιποίηση του μωρού , να παίζει μαζί του χωρίς άτυπα να λάβει και τον ρόλο ότι είναι ο κηδεμόνας του. ε) Σε καμιά περίπτωση δεν τιμωρείται το νήπιο για την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του προς το μωρό και φυσικά δεν θα σταλεί την πρώτη φορά στο νηπιαγωγείο για να απαλλαγεί η μητέρα και το βρέφος από τις δυσάρεστες συνέπειες της ζήλειας του. -Οι συγκρούσεις. Εκτός από την ζήλεια η επαναλαμβανόμενη μειωτική για ένα παιδί σύγκριση μπορεί να δημιουργήσει μειονεξία με δυσάρεστα για την προσαρμογή του αποτελέσματα. - Οι διακρίσεις. Αρκετά σωστή ενέργεια είναι να αντιμετωπίζονται όλα τα αδέρφια ως μία ομάδα. Έτσι εξασφαλίζεται η σύμπνοια και η συνεργασία των αδελφών, μειώνεται σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα η ζήλεια και η ηρεμία αρχίζει να κάνει την εμφάνιση της στο σπίτι. αποφεύγοντας όμως χαρακτηρισμούς όπως, «είδες ο αδερφός σου πως τα καταφέρνει;.....κάντο και εσύ» ή «η αδερφή σου είναι άγιο πλάσμα, εσύ πως μας βγήκες έτσι δεν μπορώ να καταλάβω!!» Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΎ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ / ΣΕΙΡΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣΤα πρωτότοκα, τα μεσαία, τα μικρότερα και τα μοναχοπαίδια αποκτούν ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, εξαιτίας της θέσης τους στον οικογενειακό αστερισμό. Ο οικογενειακός αστερισμός αποτελεί στην ουσία την ψυχολογική θέση του παιδιού στην οικογένεια, ανάλογα με τη σειρά γέννησης. Κάθε οικογένεια είναι ξεχωριστή και η δυναμική της διαφέρει , οι ερμηνείες που έχουν δοθεί εδώ και χρόνια για την σειρά γέννησης του παιδιού προέρχεται από μελέτες και ερευνητικά δεδομένα, είναι ο κανόνας. Το σύστημα της κάθε οικογένειας λειτουργεί μεμωνομένα γ’αυτό και αρκετές φορές παρουσιάζονται διαφορετικά στοιχεία από δύο πρωτότοκα παιδιά. Κάποια κοινά όμως στοιχεία μπορεί κάποιος να βρει ανάλογα με την δική του οικογένεια και να του δώσουν ορισμένες απαντήσεις για τον ίδιο και από που προέρχεται. Όλα τα μέλη της οικογένειας ανάλογα με την ηλικιακή τους φάση θα αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα, αντιξοότητες. Κάθε παιδί πιστεύει ότι η θέση του στην οικογένεια είναι μειονεκτική, ενώ θεωρεί ότι ευνοημένος είναι ο άλλος/η. Το δεύτερο παιδί συνήθως θα αποκρούσει το μεγαλύτερο μπροστά στους γονείς και προσπαθώντας να τραβήξει την προσοχή τους κατηγορεί το μεγαλύτερο για το οτιδήποτε. Το μεσαίο παιδί συνήθως είναι εκείνο που εκφράζει (άδικα) παράπονα προς τους γονείς κυρίως για διάφορα αντικείμενα ή ρούχα, δηλαδή πράγματα που είχε χρησιμοποιήσει ο μεγαλύτερος αδερφός/ η του και τώρα τα χρησιμοποιεί ο ίδιος. Θεωρεί ότι δεν χρησιμοποιεί καινούργια πράγματα γιατί δεν το αγαπάνε ή δεν νοιάζονται γ’ αυτό. Το μικρότερο παιδί και ιδίως αν είναι αγόρι παραπονιέται ότι ο μεγαλύτερος αδελφός το περιπαίζει ή δεν του φέρεται όπως θα ήθελε. Από πολύ νωρίς το παιδί συνειδητοποιεί την θέση που έχει μέσα στην οικογένεια και τον ρόλο που καλείται να παίξει ο οποίος άλλοτε του ταιριάζει και άλλοτε όχι. Σύμφωνα με τον Άντλερ, υπάρχουν τέσσερις βασικές ψυχολογικές θέσεις στον οικογενειακό αστερισμό: ▪ Το μεγαλύτερο παιδί ▪ Το μεσαίο παιδί ▪ Το μικρότερο παιδί ▪ Το μοναχοπαίδι Το μεγαλύτερο παιδί Το πρωτότοκο αρχίζει τη ζωή του ως μοναχοπαίδι, με όλη τη προσοχή της οικογένειας στραμμένη επάνω του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τα περισσότερα πρωτότοκα να έχουν μια έμφυτη αίσθηση αυτοπεποίθησης. Όμως, ο ερχομός του δεύτερου παιδιού εκθρονίζει το πρωτότοκο, το οποίο πρέπει πλέον να ανταγωνιστεί ένα άλλο παιδί για την προσοχή των γονέων. Συχνά, μάχεται για τη χαμένη θέση του με το να δείχνει συμμόρφωση στις επιθυμίες των γονιών του. Αναφέρεται ότι τα περισσότερα από τα παιδιά που δέχονται «ψυχολογικές υπηρεσίες» είναι πρωτότοκα. Σε μία οικογένεια με 2 αγόρια το μεγαλύτερο παιδί θεωρείται το «μοναχοπαίδι» τουλάχιστον για τα 2 πρώτα χρόνια. Είναι το επίκεντρο μέχρι να εμφανιστεί το δεύτερο παιδί, τότε όλα μεταβάλλονται. Εάν οι γονείς δεν γνωρίζουν πως να προετοιμάσουν το πρώτο παιδί για τον ερχομό του δεύτερου ασφαλώς θα αντιμετωπίζουν προβλήματα. Κάνει λοιπόν την εμφάνιση της η ζήλεια και το πρώτο παιδί προσπαθεί να διεκδικήσει την αρχική γονική προς αυτό συμπεριφορά.. Συνήθως τα πρωτότοκα έχουν προβλήματα όσον αφορά την μάθηση. Τα ίδια πιστεύουν ότι είναι ανίκανα να προοδεύσουν, χαρακτηρίζονται ως τεμπέλικα και προσπαθούν πολύ ώστε να καταφέρουν μα κερδίσουν την προσοχή των άλλων. Άλλα γνωρίσματα των πρωτότοκων είναι η αποφασιστικότητα και το γεγονός ότι είναι πρόθυμα να βοηθήσουν τους μεγαλύτερους αποφεύγοντας έτσι τη δημιουργία προβλημάτων. Επιπλέον, επειδή πολλές φορές τους ανατίθεται η φροντίδα των μικρότερων αδελφών τους μέσα στο σπίτι, γίνονται συχνά υπεύθυνα και αναπτύσσουν ηγετικές ικανότητες. Το μεσαίο παιδίΤο δεύτερο παιδί δεν έχει ούτε τα δικαιώματα του πρώτου, ούτε τα προνόμια του μικρότερου. Πρέπει υποχρεωτικά να μοιραστεί την προσοχή των γονέων, ενώ δεν παίρνει την ιδιαίτερη φροντίδα που έχει συνήθως το μικρότερο. Ως ενήλικας γίνεται έντονα αυτόνομο πλάσμα, ξεχωρίζει κατά πολύ από τον μεγαλύτερο και από τον μικρότερο, ζει μία ζωή ήρεμη και κυρίως «μακριά» από την σκοπιά της οικογένειας του. Το παιδί μπορεί να σκεφτεί «…κανένας δεν με καταλαβαίνει» ή «…πάντα κρίνουν το μικρότερο λιγότερο αυστηρά από μένα.» Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι πιο δύσκολο για το μεσαίο παιδί να βρει τη θέση του σε σχέση με το μεγαλύτερο ή το μικρότερο. Χρειάζεται να γίνει ευρηματικό στο πως θα κερδίσει την προσοχή των γονιών του. Βέβαια, ένα πλεονέκτημα που έχουν τα μεσαία παιδιά είναι ότι οι γονείς είναι περισσότερο χαλαροί σε θέματα διαπαιδαγώγησης, καθώς έχουν ήδη εμπειρία από το πρώτο παιδί. Από τις συνθήκες αυτές, πηγάζουν ορισμένα χαρακτηριστικά όπως είναι η προσαρμοστικότητα και ευελιξία. Επίσης, το γεγονός ότι είναι ανάμεσα σε δύο άλλα παιδιά, τα καθιστά ιδιαίτερα ικανά στις διαπραγματεύσεις, βλέποντας και τις δυο πλευρές ενός ζητήματος. Το μικρότερο παιδί Το τελευταίο-μικρότερο παιδί είναι εκείνο που γίνεται το επίκεντρο της προσοχής, το πιο παιχνιδιάρικο και πονηρό, γίνεται άξιο και ισχυρό άτομο. Το τελευταίο παιδί είναι και το πιο παραχαϊδευμένο. Μεγαλώνει διαφορετικά από τα υπόλοιπα αδέρφια, νιώθει ανεξάρτητο και χωρίς την «απειλή» ότι μετά από αυτό θα υπάρξει και άλλο παιδί. Για να προοδεύσει στην ζωή του θα πρέπει να νιώθει ευδιάθετο και γενικά η ψυχολογία του να είναι θετική. Διαφορετικά η διάθεση του πέφτει, απογοητεύεται, χρειάζεται συνεχώς επιβεβαίωση και ενίσχυση. Το παραχαϊδευμένο παιδί που είναι ζωηρό επιθυμεί να είναι το κέντρο της προσοχής σε δύσκολες καταστάσεις και αντιξοότητες. Κατά την διάρκεια της εφηβείας εκδηλώνονται αρκετά προβλήματα που υπήρχαν σε λανθάνουσα μορφή σε προηγούμενες φάσεις. Στην ηλικία αυτή το παιδί προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν είναι πια παιδί αλλά μεγάλος. Επίσης, του είναι πολύ δύσκολο να δεχθεί την ήττα και ότι κάποιος άλλος θα το ξεπεράσει. Όταν οι γονείς παραχαϊδεύουν το παιδί τους τότε εκείνο αρχίζει να εκδηλώνει αρνητική διάθεση. Το μικρότερο παιδί έχει πάντα κάποιον μπροστά του και μπορεί να αισθάνεται μειονεκτικά, καθώς πιστεύει ότι οι άλλοι είναι μεγαλύτεροι και πιο ικανοί. Μια σκέψη του μπορεί να είναι «…κανένας δε με παίρνει στα σοβαρά.» Μπορεί να παραμείνει το μωρό της οικογένειας, να περιμένει από τους άλλους να πάρουν την ευθύνη του και να επιδιώκει να το υπηρετούν. Ανταγωνίζεται το πρώτο παιδί και προσπαθεί να το ξεπεράσει σε τομείς που το πρώτο αποτυγχάνει. Ποτέ του δεν εκθρονίζεται, μερικά συνήθη χαρακτηριστικά είναι το χιούμορ, η επιμονή, η εξαρτητικότητα, η επαναστατικότητα και οι χαμηλές προσδοκίες από τον εαυτό του. Βαϊτσου ΔήμητραΣύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία Επικοινωνία: 2231-300886 & 6942817404 |
Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2012
Η γλώσσα μας
Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις. είναι από την Ελληνική γλώσσα.. (βιβλίο Γκίνες).
Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ' αυτήν δεν υπάρχουν όρια. (Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)
Η Ελληνική και η Κινέζικη. είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και.....στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική. (Francisco Adrados, γλωσσολόγος).
Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον. Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει. Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε. Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας. Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης. Και αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την καθημερινή μας νεοελληνική γλώσσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών. Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα να μιλάς και ταυτόχρονα να συνειδητοποιείς τι ακριβώς λές, ενώ μιλάς και εκστομίζεις την κάθε λέξη ταυτόχρονα να σκέφτεσαι την σημασία της. Είναι πραγματικά μεγάλο κρίμα να διδάσκονται τα Αρχαία με τέτοιο φρικτό τρόπο στο σχολείο ώστε να σε κάνουν να αντιπαθείς κάτι το τόσο όμορφο και συναρπαστικό.
Η ΣΟΦΙΑ
Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε να ισχύει. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι' αυτό το λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες. Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο». Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι.
Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω.
Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι). Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για τη σκέψη.
Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά-σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» - ελαττώνει ως ανθρώπους - και μας φθίνει μέχρι και την υγεία μας. Και, βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει, πως το λέμε; Μα, φυσικά, «άφθονο».
Έχουμε τη λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά . Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία!!!
Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε (σε αρχική φάση οι Θεοί) ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας ευχαριστείται, αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα, για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία. Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο. Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που μόνο Λατινική δεν είναι).
Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα. Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις. «Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων. Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά σημαίνει ότι ήδη είσαι σε θέση να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.
Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ
Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ. Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος: «Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσική». Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα - μητέρα των εννοιών μας - μου απεκάλυπτε ένα άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσει». Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής. Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου. «Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ' εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες», όπως σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α. Τζιροπούλου-Ευσταθίου. Είναι γνωστό εξάλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες».
Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η μουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας, του οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ό,τι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως. Η Ελληνική γλώσσα επιβλήθηκε αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην μουσικότητά της.
Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα».
Από το Ελληνικό Αρχείο
Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ' αυτήν δεν υπάρχουν όρια. (Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)
Η Ελληνική και η Κινέζικη. είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και.....στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική. (Francisco Adrados, γλωσσολόγος).
Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον. Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει. Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε. Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας. Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης. Και αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την καθημερινή μας νεοελληνική γλώσσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών. Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα να μιλάς και ταυτόχρονα να συνειδητοποιείς τι ακριβώς λές, ενώ μιλάς και εκστομίζεις την κάθε λέξη ταυτόχρονα να σκέφτεσαι την σημασία της. Είναι πραγματικά μεγάλο κρίμα να διδάσκονται τα Αρχαία με τέτοιο φρικτό τρόπο στο σχολείο ώστε να σε κάνουν να αντιπαθείς κάτι το τόσο όμορφο και συναρπαστικό.
Η ΣΟΦΙΑ
Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε να ισχύει. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι' αυτό το λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες. Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο». Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι.
Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω.
Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι). Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για τη σκέψη.
Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά-σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» - ελαττώνει ως ανθρώπους - και μας φθίνει μέχρι και την υγεία μας. Και, βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει, πως το λέμε; Μα, φυσικά, «άφθονο».
Έχουμε τη λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά . Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία!!!
Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε (σε αρχική φάση οι Θεοί) ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας ευχαριστείται, αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα, για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία. Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο. Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που μόνο Λατινική δεν είναι).
Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα. Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις. «Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων. Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά σημαίνει ότι ήδη είσαι σε θέση να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.
Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ
Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ. Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος: «Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσική». Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα - μητέρα των εννοιών μας - μου απεκάλυπτε ένα άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσει». Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής. Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου. «Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ' εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες», όπως σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α. Τζιροπούλου-Ευσταθίου. Είναι γνωστό εξάλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες».
Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η μουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας, του οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ό,τι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως. Η Ελληνική γλώσσα επιβλήθηκε αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην μουσικότητά της.
Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα».
Από το Ελληνικό Αρχείο
Η τιμωρία ως μέσο διαπαιδαγώγησης
Συνοπτική αναφορά για τα είδη της τιμωρίας και την αποτελεσματικότητα αυτών.
του Ψυχολόγου Ευάγγελου Καναβιτσά
90% των
Ελλήνων αναφέρουν πως τιμωρούν τα παιδιά τους και 60% αναφέρουν πως
επιβάλλουν και σωματικές και ψυχολογικές ποινές στα παιδιά τους
(Κρασανάκης, 1992).
Η τιμωρία είναι
"η ποινή που επιβάλλεται για κάποια αξιόποινη πράξη." (Παγουλάτος)
"ένα είδος προστίμου το οποίο επιβάλλεται σε κάποιο πρόσωπο για την ανάρμοστη συμπεριφορά του ή για την παράβαση ορισμένων κανόνων, τους οποίους οφείλει να τηρεί." (Κρασανάκης)
"κάθε δυσάρεστο γεγονός
που επισυμβαίνει αμέσως μετά την εκτέλεση μιας πράξης κι έχει σα συνέπεια
την αποδυνάμωση της πράξης αυτής." (Leslie).
Αποτελέσματικότητα της Τιμωρίας Αν εφαρμοστεί με σύνεση, μπορεί να αποτελέσει λύση τελευταίας ανάγκης, μόνο σαν κατασταλτικό, πυροσβεστικό μέσο, κι αυτό γιατί;
Η τιμωρία δεν μαθαίνει στο παιδί τι να κάνει και πώς να το κάνει. Συνεπώς, δεν έχει μορφωτική αξία και κανένας κακός χαρακτήρας δεν έγινε καλός μόνο με την τιμωρία.
Αντίθετα, η ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών του παιδιού, σε συνδυασμό με ήπιες τιμωρίες, όταν είναι απαραίτητες, αποτελεί ισχυρό μέσο σφυρηλάτησης του χαρακτήρα του παιδιού.
Είδη Τιμωρίας και η επικινδυνότητά τουςΣωματική τιμωρία. Ιδιαίτερα επικίνδυνη στο να δημιουργήσει άβουλα, φοβισμένα και επιθετικά παιδιά. Ωστόσο, άλλο η συστηματική σωματική τιμωρία κι άλλο η απώθηση, η σωματική καθοδήγηση του παιδιού στο χώρο.
Τεχνική του διαλείμματος. Απομάκρυνση του παιδιού μέχρι να ηρεμίσει και να συμμορφωθεί. Σχετικά ακίνδυνη, αν το παιδί αποφασίζει πότε θα επιστρέψει κι αν του κάνουμε σαφές πως δεν αποδοκιμάζουμε το ίδιο αλλά τη συμπεριφορά του.
Απειλές για φαντάσματα, δράκους κτλ. Μπορούν να αποτελέσουν εκλυτικά αίτια φοβιών και άλλων αγχωδών διαταραχών στα παιδιά και τα κάνουν να νιώθουν απροστάτευτα.
Απαγόρευση πρόσβασης σε παιχνίδια, τηλεόραση κ.τ.λ. Σχετικά ακίνδυνη τακτική αρκεί τα αντικείμενα των οποίων την πρόσβαση απαγορεύουμε στο παιδί δεν αποτελούν σύμβολα της αγάπης μας για αυτό.
Ανάθεση αντιγραφής ή αποστήθισης κειμένων. Δίνουν το μήνυμα στα παιδιά πως μάθηση=αγγαρεία.
Σε κάθε περίπτωση το παιδί πρέπει να νιώθει ότι το σεβόμαστε, ότι τιμωρούμε τη συμπεριφορά του κι όχι την προσωπικότητά του, ότι η τιμωρία είναι η φυσική συνέπεια της πράξης του κι όχι η εκδήλωση της απόρριψής του από μας. Τέλος, όσο περισσότερο ενισχύουμε το παιδί με επαίνους και πράξεις για τις θετικές του συμπεριφορές τόσο λιγότερο θα χρειαστεί να το τιμωρούμε για τις αρνητικές του.
Η τιμωρία είναι "η ποινή που επιβάλλεται για κάποια αξιόποινη πράξη." (Παγουλάτος)
"ένα είδος προστίμου το οποίο επιβάλλεται σε κάποιο πρόσωπο για την ανάρμοστη συμπεριφορά του ή για την παράβαση ορισμένων κανόνων, τους οποίους οφείλει να τηρεί." (Κρασανάκης)
"κάθε δυσάρεστο γεγονός
που επισυμβαίνει αμέσως μετά την εκτέλεση μιας πράξης κι έχει σα συνέπεια
την αποδυνάμωση της πράξης αυτής." (Leslie).
Αποτελέσματικότητα της Τιμωρίας Αν εφαρμοστεί με σύνεση, μπορεί να αποτελέσει λύση τελευταίας ανάγκης, μόνο σαν κατασταλτικό, πυροσβεστικό μέσο, κι αυτό γιατί;
Η τιμωρία δεν μαθαίνει στο παιδί τι να κάνει και πώς να το κάνει. Συνεπώς, δεν έχει μορφωτική αξία και κανένας κακός χαρακτήρας δεν έγινε καλός μόνο με την τιμωρία.
Αντίθετα, η ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών του παιδιού, σε συνδυασμό με ήπιες τιμωρίες, όταν είναι απαραίτητες, αποτελεί ισχυρό μέσο σφυρηλάτησης του χαρακτήρα του παιδιού.
Είδη Τιμωρίας και η επικινδυνότητά τουςΣωματική τιμωρία. Ιδιαίτερα επικίνδυνη στο να δημιουργήσει άβουλα, φοβισμένα και επιθετικά παιδιά. Ωστόσο, άλλο η συστηματική σωματική τιμωρία κι άλλο η απώθηση, η σωματική καθοδήγηση του παιδιού στο χώρο.
Τεχνική του διαλείμματος. Απομάκρυνση του παιδιού μέχρι να ηρεμίσει και να συμμορφωθεί. Σχετικά ακίνδυνη, αν το παιδί αποφασίζει πότε θα επιστρέψει κι αν του κάνουμε σαφές πως δεν αποδοκιμάζουμε το ίδιο αλλά τη συμπεριφορά του.
Απειλές για φαντάσματα, δράκους κτλ. Μπορούν να αποτελέσουν εκλυτικά αίτια φοβιών και άλλων αγχωδών διαταραχών στα παιδιά και τα κάνουν να νιώθουν απροστάτευτα.
Απαγόρευση πρόσβασης σε παιχνίδια, τηλεόραση κ.τ.λ. Σχετικά ακίνδυνη τακτική αρκεί τα αντικείμενα των οποίων την πρόσβαση απαγορεύουμε στο παιδί δεν αποτελούν σύμβολα της αγάπης μας για αυτό.
Ανάθεση αντιγραφής ή αποστήθισης κειμένων. Δίνουν το μήνυμα στα παιδιά πως μάθηση=αγγαρεία.
Σε κάθε περίπτωση το παιδί πρέπει να νιώθει ότι το σεβόμαστε, ότι τιμωρούμε τη συμπεριφορά του κι όχι την προσωπικότητά του, ότι η τιμωρία είναι η φυσική συνέπεια της πράξης του κι όχι η εκδήλωση της απόρριψής του από μας. Τέλος, όσο περισσότερο ενισχύουμε το παιδί με επαίνους και πράξεις για τις θετικές του συμπεριφορές τόσο λιγότερο θα χρειαστεί να το τιμωρούμε για τις αρνητικές του.
Ευάγγελος Καναβιτσάς
Ψυχολόγος, Ms in applied psychology, cert. in counselling.
URL: www.eatingdisorders.gr
Τι να κάνω για να διαβάζει το παιδί μου;
Μια από τις πιο συχνές αιτίες διένεξης ανάμεσα σε γονείς και παιδιά
είναι το διάβασμα για την επόμενη μέρα. Υπάρχουν βέβαια και παιδιά που
μελετούν πρόθυμα τα μαθήματά τους, οπότε σ’ αυτή την περίπτωση τα
πράγματα είναι αρκετά εύκολα για τους γονείς.
Τι γίνεται όμως όταν το αγγελούδι μας αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί και νοιώθουμε την υπομονή μας να εξαντλείται μη ξέροντας τι άλλο να δοκιμάσουμε;
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει ένας γονιός για να βοηθήσει το παιδί του να γίνει πιο υπεύθυνο και να ανταποκρίνεται καλύτερα στις σχολικές του υποχρεώσεις.
Επειδή όμως «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός» είναι σημαντικό να κάνουμε μια καλή αρχή απ’ την πρώτη δημοτικού. Ωστόσο, ακόμη κι αν αυτό δεν έχει συμβεί, ποτέ δεν είναι πολύ αργά.
Το πρώτο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να μάθουν στα παιδιά τους πώς να οργανώνουν το διάβασμά τους. Οργάνωση όμως δεν σημαίνει μόνο πίνακες με χρονοδιαγράμματα. Όλη η οικογένεια χρειάζεται να μπει σ’ ένα σχετικό πρόγραμμα. Να υπάρχει, για παράδειγμα, συγκεκριμένη ώρα φαγητού και τα υπόλοιπα μέλη να σέβονται τις ώρες που το παιδί διαβάζει αφήνοντάς το ανενόχλητο. Για να το επιτύχουμε αυτό χρειάζεται να ορίσουμε έναν σταθερό χώρο διαβάσματος.
Το δωμάτιο του παιδιού και συγκεκριμένα το γραφείο του είναι ο ιδανικός χώρος για τον σκοπό αυτό, καθώς εκεί μπορεί να απλώσει όλα τα βιβλία και τις σημειώσεις του και να κλείσει την πόρτα του περιορίζοντας έτσι τα ερεθίσματα που του αποσπούν την προσοχή. Αν πάλι παρατηρήσουμε ότι η προσοχή του διασπάται εύκολα, καλό είναι να τοποθετήσουμε το γραφείο του μακριά από το παράθυρο.
Πέρα όμως από τον χώρο, εξίσου σημαντικός είναι και ο χρόνος του διαβάσματος.
Δεν μπορούμε, για παράδειγμα, να ζητάμε από ένα παιδί να ξεκινάει το διάβασμά του αμέσως μετά το μεσημεριανό φαγητό, πολύ αργά το βράδυ όταν είναι ήδη πολύ κουρασμένο ή την ώρα που προβάλλεται η αγαπημένη του εκπομπή στην τηλεόραση.
Γι’ αυτό λοιπόν, θα πρέπει από πριν να έχουμε συζητήσει μαζί του και να έχουμε συμφωνήσει σε μια σταθερή ώρα που όλοι θεωρούμε κατάλληλη για να ξεκινά το διάβασμά του. Σε ότι αφορά τώρα τη διάρκεια, η πολύωρη μελέτη δεν είναι απαραίτητα και πιο αποδοτική, καθώς δεν εξασφαλίζει τη συγκέντρωση.
Ο βαθμός συγκέντρωσης ενισχύεται με συχνά και σύντομα διαλείμματα. Επίσης είναι σημαντικό, αμέσως μόλις το παιδί ολοκληρώνει το διάβασμά του, να ακολουθεί μια επιβράβευση (π.χ. να του επιτρέψουμε να παίξει με τους φίλους του ή με το αγαπημένο του παιχνίδι). Στην περίπτωση πάντως που περιμένει την τελευταία στιγμή για να κάνει τα μαθήματά του, καλό είναι να παραμείνουμε αμέτοχοι.
Παράλληλα, μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας και κάποιες τεχνικές διαβάσματος, όπως π.χ. να μελετούν τα πιο δύσκολα ή βαρετά μαθήματα στην αρχή που είναι πιο ξεκούραστα, να αποφεύγουν την «παπαγαλία» και να κάνουν ανακεφαλαίωση. Μπορούμε να τους δείξουμε πώς να υπογραμμίζουν τα κύρια σημεία ενός κειμένου, να εντοπίζουν τις «λέξεις - κλειδιά» ή να γράφουν έναν δικό τους τίτλο δίπλα σε κάθε παράγραφο, ώστε να ενισχύουν έτσι την οπτική τους μνήμη και να συγκρατούν ευκολότερα τις πληροφορίες.
Συγχρόνως όμως, είναι αναγκαίο οι γονείς να καταλάβουν ότι τα παιδιά θα πρέπει προοδευτικά να μάθουν να οργανώνουν μόνα τους το διάβασμά τους, να είναι δηλαδή αυτόνομα. Δεν «διαβάζουμε» όλοι μαζί τα μαθήματα της επόμενης ημέρας! Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι το διάβασμα είναι ευθύνη του ίδιου του παιδιού, γιατί έτσι ενισχύουμε την αίσθηση της υπευθυνότητάς του.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το αφήνουμε στη μοίρα του, αλλά ότι παρεμβαίνουμε μόνο όπου αυτό χρειάζεται, ανάλογα πάντα με την ηλικία του. Για παράδειγμα, βοηθούμε περισσότερο στην πρώτη δημοτικού, αλλά δεν στεκόμαστε με τον ίδιο τρόπο κοντά του στην τετάρτη δημοτικού, όπου περιμένουμε να είναι πιο αυτόνομο.
Στην περίπτωση τώρα που το παιδί αρνείται επίμονα να διαβάσει, μπορούμε να το αφήσουμε μια φορά να πάει αδιάβαστο, ώστε να έρθει αντιμέτωπο με τις συνέπειες της αμέλειάς του. Μια τέτοια ενέργεια βέβαια προϋποθέτει ότι θα ενημερώσουμε τον δάσκαλο, εξηγώντας του τι κάναμε και γιατί. Γενικότερα άλλωστε, η καλή σχέση και η συνεργασία με τον δάσκαλο είναι πολύ σημαντική για την πρόοδο του παιδιού μας.
Το πιο σημαντικό απ’ όλα όμως είναι η στάση των ίδιων των γονιών απέναντι στο διάβασμα. Αντί να βλέπουμε τηλεόραση την ώρα που ζητάμε απ’ το παιδί μας να διαβάσει, ας την κλείσουμε κι ας διαβάσουμε κι εμείς κάτι, ένα λογοτεχνικό, μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό.
Μπορούμε να του μάθουμε να αγαπά το διάβασμα αγοράζοντας του από μικρή ηλικία παραμύθια ή λογοτεχνικά βιβλία, ώστε να συνδυάσει το διάβασμα με κάτι ευχάριστο. Το βιβλία αυτά όμως θα πρέπει να τα επιλέγει το ίδιο το παιδί με βάση τα δικά του ενδιαφέροντα. Μια καλή ιδέα θα ήταν να επισκεφτούμε μαζί ένα βιβλιοπωλείο ή μια έκθεση βιβλίου, όπου θα μπορεί να επιλέξει κάτι που του αρέσει.
Παράλληλα, ας προσπαθήσουμε να κάνουμε το διάβασμα για το σχολείο όσο γίνεται πιο διασκεδαστικό. Δεν σκίζουμε σελίδες και δεν σβήνουμε με μανία, επειδή το παιδί έκανε κάποιο λάθος ή επειδή δεν μας άρεσαν τα γράμματά του!
Ο στόχος είναι να αγαπήσει το διάβασμα, γι’ αυτό μπορούμε να του διδάξουμε μαθηματικά χρησιμοποιώντας τουβλάκια ή όσπρια, να παροτρύνουμε ένα μικρότερο παιδί να ζωγραφίσει κάτι με βάση αυτό που διάβασε στην ιστορία ή ένα μεγαλύτερο να δοκιμάσει μαζί μας ένα πείραμα που έμαθε στη φυσική ή στη χημεία. Τα παιδιά χρειάζεται να καταλαβαίνουν τη χρησιμότητα όσων διαβάζουν και μπορούμε να τα βοηθήσουμε σ’ αυτό, δίνοντας τους απτά παραδείγματα από την καθημερινή ζωή για το πώς να χρησιμοποιούν όσα μαθαίνουν.
Επιπλέον, είναι σημαντικό οι γονείς να μην μεταφέρουν το δικό τους άγχος για το σχολείο στα παιδιά και να μην έχουν υπερβολικά υψηλές προσδοκίες. Καλός μαθητής δεν είναι μόνο ο πρώτος. Δεν μπορούμε και δεν χρειάζεται να είμαστε όλοι πρώτοι ή τέλειοι. Τα «κηρύγματα», οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί και οι συγκρίσεις με τα άλλα παιδιά ή τα αδέρφια δεν βοηθούν.
Χρειάζεται να επιβραβεύουμε την προσπάθεια άσχετα από τους βαθμούς, γιατί έτσι ενισχύουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας που είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόοδό του, όχι μόνο στο σχολείο αλλά και στη ζωή του γενικότερα. Πρέπει επίσης να καταλάβουμε ότι στην καθημερινότητα των παιδιών είναι αναγκαία η ύπαρξη ελεύθερου χρόνου για παιχνίδι ή χασομέρι, στοιχεία απαραίτητα για την υγιή ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη και να μην τα υπερφορτώνουμε με δραστηριότητες. Πάνω απ’ όλα έχουν ανάγκη να είναι παιδιά.
Ας απομακρυνθούμε από τον μύθο που λέει ότι όσο πιο καλούς βαθμούς παίρνεις τόσο πιο επιτυχημένος γίνεσαι και ας αναρωτηθούμε: Θέλoυμε μια καταρρακωμένη προσωπικότητα με καλούς βαθμούς ή μια υγιή προσωπικότητα με μέτριους ή ακόμη και κακούς βαθμούς; Άλλωστε το να μην είναι κανείς καλός μαθητής δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνει και χρήσιμος ή ευτυχισμένος άνθρωπος.
Ειρήνη Κορδερά
Παιδοψυχολόγος (MSc) / Ψυχολόγος Υγείας(MSc)
Γραφείο: Ιερισσός Χαλκιδικής, Αγίου Νικολάου 13.
Πολύγυρος Χαλκιδικής, Καραμανλή 7.
Τηλ.: 6978.183.245
Τι γίνεται όμως όταν το αγγελούδι μας αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί και νοιώθουμε την υπομονή μας να εξαντλείται μη ξέροντας τι άλλο να δοκιμάσουμε;
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει ένας γονιός για να βοηθήσει το παιδί του να γίνει πιο υπεύθυνο και να ανταποκρίνεται καλύτερα στις σχολικές του υποχρεώσεις.
Επειδή όμως «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός» είναι σημαντικό να κάνουμε μια καλή αρχή απ’ την πρώτη δημοτικού. Ωστόσο, ακόμη κι αν αυτό δεν έχει συμβεί, ποτέ δεν είναι πολύ αργά.
Το πρώτο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να μάθουν στα παιδιά τους πώς να οργανώνουν το διάβασμά τους. Οργάνωση όμως δεν σημαίνει μόνο πίνακες με χρονοδιαγράμματα. Όλη η οικογένεια χρειάζεται να μπει σ’ ένα σχετικό πρόγραμμα. Να υπάρχει, για παράδειγμα, συγκεκριμένη ώρα φαγητού και τα υπόλοιπα μέλη να σέβονται τις ώρες που το παιδί διαβάζει αφήνοντάς το ανενόχλητο. Για να το επιτύχουμε αυτό χρειάζεται να ορίσουμε έναν σταθερό χώρο διαβάσματος.
Το δωμάτιο του παιδιού και συγκεκριμένα το γραφείο του είναι ο ιδανικός χώρος για τον σκοπό αυτό, καθώς εκεί μπορεί να απλώσει όλα τα βιβλία και τις σημειώσεις του και να κλείσει την πόρτα του περιορίζοντας έτσι τα ερεθίσματα που του αποσπούν την προσοχή. Αν πάλι παρατηρήσουμε ότι η προσοχή του διασπάται εύκολα, καλό είναι να τοποθετήσουμε το γραφείο του μακριά από το παράθυρο.
Πέρα όμως από τον χώρο, εξίσου σημαντικός είναι και ο χρόνος του διαβάσματος.
Δεν μπορούμε, για παράδειγμα, να ζητάμε από ένα παιδί να ξεκινάει το διάβασμά του αμέσως μετά το μεσημεριανό φαγητό, πολύ αργά το βράδυ όταν είναι ήδη πολύ κουρασμένο ή την ώρα που προβάλλεται η αγαπημένη του εκπομπή στην τηλεόραση.
Γι’ αυτό λοιπόν, θα πρέπει από πριν να έχουμε συζητήσει μαζί του και να έχουμε συμφωνήσει σε μια σταθερή ώρα που όλοι θεωρούμε κατάλληλη για να ξεκινά το διάβασμά του. Σε ότι αφορά τώρα τη διάρκεια, η πολύωρη μελέτη δεν είναι απαραίτητα και πιο αποδοτική, καθώς δεν εξασφαλίζει τη συγκέντρωση.
Ο βαθμός συγκέντρωσης ενισχύεται με συχνά και σύντομα διαλείμματα. Επίσης είναι σημαντικό, αμέσως μόλις το παιδί ολοκληρώνει το διάβασμά του, να ακολουθεί μια επιβράβευση (π.χ. να του επιτρέψουμε να παίξει με τους φίλους του ή με το αγαπημένο του παιχνίδι). Στην περίπτωση πάντως που περιμένει την τελευταία στιγμή για να κάνει τα μαθήματά του, καλό είναι να παραμείνουμε αμέτοχοι.
Παράλληλα, μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας και κάποιες τεχνικές διαβάσματος, όπως π.χ. να μελετούν τα πιο δύσκολα ή βαρετά μαθήματα στην αρχή που είναι πιο ξεκούραστα, να αποφεύγουν την «παπαγαλία» και να κάνουν ανακεφαλαίωση. Μπορούμε να τους δείξουμε πώς να υπογραμμίζουν τα κύρια σημεία ενός κειμένου, να εντοπίζουν τις «λέξεις - κλειδιά» ή να γράφουν έναν δικό τους τίτλο δίπλα σε κάθε παράγραφο, ώστε να ενισχύουν έτσι την οπτική τους μνήμη και να συγκρατούν ευκολότερα τις πληροφορίες.
Συγχρόνως όμως, είναι αναγκαίο οι γονείς να καταλάβουν ότι τα παιδιά θα πρέπει προοδευτικά να μάθουν να οργανώνουν μόνα τους το διάβασμά τους, να είναι δηλαδή αυτόνομα. Δεν «διαβάζουμε» όλοι μαζί τα μαθήματα της επόμενης ημέρας! Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι το διάβασμα είναι ευθύνη του ίδιου του παιδιού, γιατί έτσι ενισχύουμε την αίσθηση της υπευθυνότητάς του.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το αφήνουμε στη μοίρα του, αλλά ότι παρεμβαίνουμε μόνο όπου αυτό χρειάζεται, ανάλογα πάντα με την ηλικία του. Για παράδειγμα, βοηθούμε περισσότερο στην πρώτη δημοτικού, αλλά δεν στεκόμαστε με τον ίδιο τρόπο κοντά του στην τετάρτη δημοτικού, όπου περιμένουμε να είναι πιο αυτόνομο.
Στην περίπτωση τώρα που το παιδί αρνείται επίμονα να διαβάσει, μπορούμε να το αφήσουμε μια φορά να πάει αδιάβαστο, ώστε να έρθει αντιμέτωπο με τις συνέπειες της αμέλειάς του. Μια τέτοια ενέργεια βέβαια προϋποθέτει ότι θα ενημερώσουμε τον δάσκαλο, εξηγώντας του τι κάναμε και γιατί. Γενικότερα άλλωστε, η καλή σχέση και η συνεργασία με τον δάσκαλο είναι πολύ σημαντική για την πρόοδο του παιδιού μας.
Το πιο σημαντικό απ’ όλα όμως είναι η στάση των ίδιων των γονιών απέναντι στο διάβασμα. Αντί να βλέπουμε τηλεόραση την ώρα που ζητάμε απ’ το παιδί μας να διαβάσει, ας την κλείσουμε κι ας διαβάσουμε κι εμείς κάτι, ένα λογοτεχνικό, μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό.
Μπορούμε να του μάθουμε να αγαπά το διάβασμα αγοράζοντας του από μικρή ηλικία παραμύθια ή λογοτεχνικά βιβλία, ώστε να συνδυάσει το διάβασμα με κάτι ευχάριστο. Το βιβλία αυτά όμως θα πρέπει να τα επιλέγει το ίδιο το παιδί με βάση τα δικά του ενδιαφέροντα. Μια καλή ιδέα θα ήταν να επισκεφτούμε μαζί ένα βιβλιοπωλείο ή μια έκθεση βιβλίου, όπου θα μπορεί να επιλέξει κάτι που του αρέσει.
Παράλληλα, ας προσπαθήσουμε να κάνουμε το διάβασμα για το σχολείο όσο γίνεται πιο διασκεδαστικό. Δεν σκίζουμε σελίδες και δεν σβήνουμε με μανία, επειδή το παιδί έκανε κάποιο λάθος ή επειδή δεν μας άρεσαν τα γράμματά του!
Ο στόχος είναι να αγαπήσει το διάβασμα, γι’ αυτό μπορούμε να του διδάξουμε μαθηματικά χρησιμοποιώντας τουβλάκια ή όσπρια, να παροτρύνουμε ένα μικρότερο παιδί να ζωγραφίσει κάτι με βάση αυτό που διάβασε στην ιστορία ή ένα μεγαλύτερο να δοκιμάσει μαζί μας ένα πείραμα που έμαθε στη φυσική ή στη χημεία. Τα παιδιά χρειάζεται να καταλαβαίνουν τη χρησιμότητα όσων διαβάζουν και μπορούμε να τα βοηθήσουμε σ’ αυτό, δίνοντας τους απτά παραδείγματα από την καθημερινή ζωή για το πώς να χρησιμοποιούν όσα μαθαίνουν.
Επιπλέον, είναι σημαντικό οι γονείς να μην μεταφέρουν το δικό τους άγχος για το σχολείο στα παιδιά και να μην έχουν υπερβολικά υψηλές προσδοκίες. Καλός μαθητής δεν είναι μόνο ο πρώτος. Δεν μπορούμε και δεν χρειάζεται να είμαστε όλοι πρώτοι ή τέλειοι. Τα «κηρύγματα», οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί και οι συγκρίσεις με τα άλλα παιδιά ή τα αδέρφια δεν βοηθούν.
Χρειάζεται να επιβραβεύουμε την προσπάθεια άσχετα από τους βαθμούς, γιατί έτσι ενισχύουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας που είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόοδό του, όχι μόνο στο σχολείο αλλά και στη ζωή του γενικότερα. Πρέπει επίσης να καταλάβουμε ότι στην καθημερινότητα των παιδιών είναι αναγκαία η ύπαρξη ελεύθερου χρόνου για παιχνίδι ή χασομέρι, στοιχεία απαραίτητα για την υγιή ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη και να μην τα υπερφορτώνουμε με δραστηριότητες. Πάνω απ’ όλα έχουν ανάγκη να είναι παιδιά.
Ας απομακρυνθούμε από τον μύθο που λέει ότι όσο πιο καλούς βαθμούς παίρνεις τόσο πιο επιτυχημένος γίνεσαι και ας αναρωτηθούμε: Θέλoυμε μια καταρρακωμένη προσωπικότητα με καλούς βαθμούς ή μια υγιή προσωπικότητα με μέτριους ή ακόμη και κακούς βαθμούς; Άλλωστε το να μην είναι κανείς καλός μαθητής δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνει και χρήσιμος ή ευτυχισμένος άνθρωπος.
Ειρήνη Κορδερά
Παιδοψυχολόγος (MSc) / Ψυχολόγος Υγείας(MSc)
Γραφείο: Ιερισσός Χαλκιδικής, Αγίου Νικολάου 13.
Πολύγυρος Χαλκιδικής, Καραμανλή 7.
Τηλ.: 6978.183.245
Υπερκινητικά παιδιά.
Τα
υπερκινητικά παιδιά συχνά αποτελούν το βάσανο των γονιών των
εκπαιδευτικών και των συμμαθητών τους. Αν και μπορεί να είναι αξιαγάπητα
φαίνεται σα να μη μπορούν να σταθούν ήσυχα ούτε λεπτό και διαρκώς
αναστατώνουν τους γύρω τους. Τις τελευταίες δεκαετίες αυτή η συμπεριφορά
προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ειδικών της ψυχικής υγείας οι οποίοι στοιχειοθέτησαν τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) ή Υπερκινητικό Σύνδρομο κατά τον παλιότερο ορισμό.
Περιγραφή, Ταξινόμηση, Επιδημιολογία και Πρόγνωση
Η υπερκινητικότητα είναι μια μπερδεμένη έννοια γιατί αναφέρεται τόσο σε μια διαγνωστική κατηγορία όσο και σε χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς. Παιδιά που «υπεραντιδρούν» έχουν «μικρό εύρος προσοχής» συχνά χαρακτηρίζονται «υπερκινητικά» αν και μπορεί να μην έχουν τα υπόλοιπα συμπτώματα για να θεωρηθούν πως έχουν Υπερκινητικό Σύνδρομο ή Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής. Το αν ένα παιδί είναι απλός πολύ δραστήριο ή έχει υπερκινητικό σύνδρομο είναι δύσκολο να καθοριστεί.
Υπάρχουν τρία είδη Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής:
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ), πρωταρχικά υπερκινητικού-παρορμητικού τύπου:
Χαρακτηρίζεται από συμπεριφορές όπως η αυξημένη κινητική δραστηριότητα, μειωμένο εύρος προσοχής, συχνή διάσπαση προσοχής, παρορμητικότητα και απουσία αυτοελέγχου.
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ), πρωταρχικά τύπου μειωμένης προσοχής:
Χαρακτηρίζεται από προβλήματα όπως είναι η διάσπαση, η δυσκολία διατήρησης της προσοχής, δυσκολία συγκράτησης λεπτομερειών, και δυσκολία στην ολοκλήρωση έργων. Τα παιδιά με προβλήματα ελλειμματικής προσοχής έχουν λιγότερο κακή συμπεριφορά, και είναι λιγότερο παρορμητικά σε σχέση με τα παιδιά που έχουν Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής υπερκινητικού-παρορμητικού τύπου. Αντίθετα συχνότερα περιγράφονται ως ντροπαλά, αφηρημένα και αγχώδη.
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) μικτού τύπου:
Είναι η πιο συχνή μορφή ΔΕΠ. Σε αυτή την κατηγορία συνυπάρχουν τα χαρακτηριστικά του υπερκινητικού τύπου με τον τύπο την μειωμένης προσοχής.
Ένας παράγοντας που μπερδεύει στην Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) είναι η ασυνέπειά τους. Η μειωμένη προσοχή και η αυξημένη κινητική δραστηριότητα δεν είναι απαραίτητα πάντα παρόντα ούτε παρουσιάζονται σε όλες τις περιστάσεις. Σε μια έρευνα, αγόρια με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής έδειξαν μεγαλύτερη κινητική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης μαθημάτων αλλά είχαν φυσιολογικά επίπεδα κινητικότητας κατά τη διάρκεια του φαγητού, της ξεκούρασης,και του παιχνιδιού. Για να δοθεί η διάγνωση της ΔΕΠ ένα παιδί θα πρέπει να παρουσιάζει τα σχετικά συμπτώματα σε τουλάχιστον δύο περιστάσεις (π.χ. και στο σπίτι και στο σχολείο). Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν πως η «κακή» (καταστροφική) υπερκινητικότητα (που εκδηλώνεται σε διαφορετικές περιστάσεις) είναι η πιο χαρακτηριστική, η πιο γνήσια μορφή ΔΕΠ.
Η ΔΕΠ είναι σχετικά συχνή. Υπολογισμοί
ανεβάζουν την συχνότητά της από 5% έως 20% και τα αγόρια έχουν τέσσερις
φορές πιο πολλές πιθανότητες σε σχέση με τα κορίτσια να διαγνωστούν
έτσι. Οι διαφορετικοί υπολογισμοί για τη συχνότητα της διαταραχής
δείχνουν την δυσκολία στη διάγνωσή της. Τα παιδιά με ΔΕΠ συνεχίζουν να
έχουν προβλήματα με παρορμητικότητα, οικογενειακές συγκρούσεις, και
διάσπαση προσοχής κατά την εφηβεία. Αντίθετα, βελτίωση επέρχεται κατά
τις ηλικίες δεκαέξι έως και εικοσιένα. Αυτοί με τις λιγότερες
πιθανότητες βελτίωσης είναι όσοι έχουν και μια άλλη διαταραχή
ταυτόχρονα.
Η πρόγνωση για τα παιδιά που έχουν μόνο προβλήματα διάσπασης της προσοχής είναι καλύτερη. Περίπου 40% από αυτά παρουσιάζουν προβλήματα προσοχής σε κάποια φάση της ζωής τους αλλά μόνο στο 5% των περιπτώσεων αυτά τα προβλήματα επιμένουν.
Η ΔΕΠ συνδέεται με πολλά μαθησιακά και συμπεριφορικά προβλήματα. Τα παιδιά με αυτή τη διαταραχή έχουν πιο πολλές πιθανότητες να παρακολουθήσουν ειδικές τάξεις, να διακόψουν τη σχολική φοίτηση, να γίνουν παραβάτες και να έχουν προβλήματα με ο νόμο. Τα αγόρια με υπερκινητικότητα έχουν λιγότερα προβλήματα σε δομημένα περιβάλλοντα όπου μπορούν και αυτορυθμίζονται. Έχουν πιο πολλές δυσκολίες σε λιγότερο δομημένες καταστάσεις ή σε δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση της προσοχής. Επειδή συχνά παρουσιάζουν απορριπτικές και κατακριτικές συμπεριφορές έχουν πρόβλημα στις κοινωνικές και προσωπικές τους σχέσεις.
Πολλά συμπεράσματα μπορούν να συναχθούν από όσα αναφέραμε μέχρι στιγμής.
1. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ΔΕΠ φαίνεται να επιμένει μέχρι την εφηβεία αλλά οπωσδήποτε με βελτιώσεις. Κατά τα τελευταία χρόνια της εφηβείας τα περισσότερα άτομα απαλλάσσονται από τα πιο πολλά συμπτώματα της ΔΕΠ.
2. Η πρόγνωση φαίνεται να εξαρτάται από την παρουσία ή την απουσία άλλων αντικοινωνικών συμπεριφορών.Αν η ΔΕΠ συνοδεύεται από Διαταραχή Διαγωγής , Διαταραχή Εναντιωματικής Συμπεριφοράς, τα προβλήματα προσαρμογής είναι πιο έντονα κατά την ενηλικίωση.
3. Tα συμπτώματα της ΔΕΠ φαίνεται να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην απόδοση στο σχολείο και στις διαπροσωπικές σχέσεις.
4. H πρόγνωση της ΔΕΠ είναι σχετικά αισιόδοξη.
Η πρόγνωση για τα παιδιά που έχουν μόνο προβλήματα διάσπασης της προσοχής είναι καλύτερη. Περίπου 40% από αυτά παρουσιάζουν προβλήματα προσοχής σε κάποια φάση της ζωής τους αλλά μόνο στο 5% των περιπτώσεων αυτά τα προβλήματα επιμένουν.
Η ΔΕΠ συνδέεται με πολλά μαθησιακά και συμπεριφορικά προβλήματα. Τα παιδιά με αυτή τη διαταραχή έχουν πιο πολλές πιθανότητες να παρακολουθήσουν ειδικές τάξεις, να διακόψουν τη σχολική φοίτηση, να γίνουν παραβάτες και να έχουν προβλήματα με ο νόμο. Τα αγόρια με υπερκινητικότητα έχουν λιγότερα προβλήματα σε δομημένα περιβάλλοντα όπου μπορούν και αυτορυθμίζονται. Έχουν πιο πολλές δυσκολίες σε λιγότερο δομημένες καταστάσεις ή σε δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση της προσοχής. Επειδή συχνά παρουσιάζουν απορριπτικές και κατακριτικές συμπεριφορές έχουν πρόβλημα στις κοινωνικές και προσωπικές τους σχέσεις.
Πολλά συμπεράσματα μπορούν να συναχθούν από όσα αναφέραμε μέχρι στιγμής.
1. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ΔΕΠ φαίνεται να επιμένει μέχρι την εφηβεία αλλά οπωσδήποτε με βελτιώσεις. Κατά τα τελευταία χρόνια της εφηβείας τα περισσότερα άτομα απαλλάσσονται από τα πιο πολλά συμπτώματα της ΔΕΠ.
2. Η πρόγνωση φαίνεται να εξαρτάται από την παρουσία ή την απουσία άλλων αντικοινωνικών συμπεριφορών.Αν η ΔΕΠ συνοδεύεται από Διαταραχή Διαγωγής , Διαταραχή Εναντιωματικής Συμπεριφοράς, τα προβλήματα προσαρμογής είναι πιο έντονα κατά την ενηλικίωση.
3. Tα συμπτώματα της ΔΕΠ φαίνεται να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην απόδοση στο σχολείο και στις διαπροσωπικές σχέσεις.
4. H πρόγνωση της ΔΕΠ είναι σχετικά αισιόδοξη.
Η διαφοροδιάγνωση της ΔΕΠ πρέπει
να γίνει από καταστάσεις ή νοσήματα όπως η δυσκοιλιότητα και ο
υπερθυρεοειδισμός από τραυματισμούς, από λοιμώξεις ή δηλητηρίαση με
μόλυβδο που μπορεί να προκαλέσουν νευρολογικές καταστάσεις με διαταραχές
συμπεριφοράς. Επίσης η διαφοροδιάγνωση πρέπει να γίνει από άλλες
ψυχιατρικές καταστάσεις όπως Μείζον Καταθλιπτικό ή Μανιακό Επεισόδιο,
από άγχος, από κακοποίηση ή παραμέληση από την οικογένεια και αυταρχική
συμπεριφορά της οικογενείας.
2. Αιτιολογία
Πολλοί ερευνητές πιστεύουν πως τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας, της μειωμένης προσοχής και της είναι ενδεικτικά της λειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Πολλές καταστάσεις ου πιστεύεται πως προκαλούν νευρολογικά ελλείμματα όπως είναι η δηλητηρίαση από μόλυβδο και ο αλκοολισμός κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν θεωρηθεί υπεύθυνες για την ΔΕΠ. Ωστόσο η έρευνα μας έδωσε συγκρουόμενα ευρήματα σχετικά με την υπευθυνότητα βλαβών στον εγκέφαλο για την ανάπτυξη της ΔΕΠ. Εν μέρει, ο λόγος για αυτά τα συγκρουόμενα ευρήματα είναι το γεγονός πως η ΔΕΠ εμφανίζεται να έχει πολλούς διαφορετικούς τύπους. Μόνο αυτοί που έχουν συνεχή υπερκινητικότητα φαίνεται να έχουν νευρολογικά ελλείμματα.
Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν πως συγκεκριμένες τροφές ή συμπληρώματα τροφών προκαλούν βιολογικές αλλαγές στον εγκέφαλο ή σε άλλα μέρη του σώματος με αποτέλεσμα υπερκινητικές συμπεριφορές. Περίπου 45% των γιατρών συνιστούν δίαιτες φτωχές σε ζάχαρη για παιδιά με ΔΕΠ. Πολλοί γονείς έχουν δοκιμάσει αυτές τις δίαιτες στα παιδιά και πολλοί ισχυρίζονται πως η συμπεριφορά των παιδιών τους έχει βελτιωθεί. Αλλά οι γονικές προσδοκίες, η αλλαγή της στάσης τους και η αλλαγή στη δίαιτα των παιδιών τους μπορεί να έχει σαν έμμεσο αποτέλεσμα την αλλαγή της συμπεριφοράς των παιδιών. Δηλαδή, μπορεί η συμπεριφορά των παιδιών να άλλαξε γιατί οι γονείς ευαισθητοποιήθηκαν για το πρόβλημα κι όχι γιατί άλλαξε η δίαιτα των παιδιών. Συνολικά, οι έρευνες γύρω από τις τροφές και την υπερκινητικότητα υπέδειξαν πως η αφαίρεση των συμπληρωμάτων τροφής και συγκεκριμένων χημικών από τις δίαιτες, έχει μικρή έως μηδενική απόκριση στην υπερκινητικότητα.
Γενετικοί παράγοντες έχουν επίσης συσχετισθεί με την ΔΕΠ, αν και δεν είναι σαφές αν γενετικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες ή ο συνδυασμός τους ευθύνεται για τη διαταραχή αυτή. Συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού ατόμων που πάσχουν από ΔΕΠ έχουν πιο πολλές πιθανότητες να έχουν την ίδια διαταραχή σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ωστόσο είναι πολύ νωρίς και οι έρευνες πολύ λίγες για τη διατύπωση σίγουρων συμπερασμάτων.
2. Αιτιολογία
Πολλοί ερευνητές πιστεύουν πως τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας, της μειωμένης προσοχής και της είναι ενδεικτικά της λειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Πολλές καταστάσεις ου πιστεύεται πως προκαλούν νευρολογικά ελλείμματα όπως είναι η δηλητηρίαση από μόλυβδο και ο αλκοολισμός κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν θεωρηθεί υπεύθυνες για την ΔΕΠ. Ωστόσο η έρευνα μας έδωσε συγκρουόμενα ευρήματα σχετικά με την υπευθυνότητα βλαβών στον εγκέφαλο για την ανάπτυξη της ΔΕΠ. Εν μέρει, ο λόγος για αυτά τα συγκρουόμενα ευρήματα είναι το γεγονός πως η ΔΕΠ εμφανίζεται να έχει πολλούς διαφορετικούς τύπους. Μόνο αυτοί που έχουν συνεχή υπερκινητικότητα φαίνεται να έχουν νευρολογικά ελλείμματα.
Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν πως συγκεκριμένες τροφές ή συμπληρώματα τροφών προκαλούν βιολογικές αλλαγές στον εγκέφαλο ή σε άλλα μέρη του σώματος με αποτέλεσμα υπερκινητικές συμπεριφορές. Περίπου 45% των γιατρών συνιστούν δίαιτες φτωχές σε ζάχαρη για παιδιά με ΔΕΠ. Πολλοί γονείς έχουν δοκιμάσει αυτές τις δίαιτες στα παιδιά και πολλοί ισχυρίζονται πως η συμπεριφορά των παιδιών τους έχει βελτιωθεί. Αλλά οι γονικές προσδοκίες, η αλλαγή της στάσης τους και η αλλαγή στη δίαιτα των παιδιών τους μπορεί να έχει σαν έμμεσο αποτέλεσμα την αλλαγή της συμπεριφοράς των παιδιών. Δηλαδή, μπορεί η συμπεριφορά των παιδιών να άλλαξε γιατί οι γονείς ευαισθητοποιήθηκαν για το πρόβλημα κι όχι γιατί άλλαξε η δίαιτα των παιδιών. Συνολικά, οι έρευνες γύρω από τις τροφές και την υπερκινητικότητα υπέδειξαν πως η αφαίρεση των συμπληρωμάτων τροφής και συγκεκριμένων χημικών από τις δίαιτες, έχει μικρή έως μηδενική απόκριση στην υπερκινητικότητα.
Γενετικοί παράγοντες έχουν επίσης συσχετισθεί με την ΔΕΠ, αν και δεν είναι σαφές αν γενετικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες ή ο συνδυασμός τους ευθύνεται για τη διαταραχή αυτή. Συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού ατόμων που πάσχουν από ΔΕΠ έχουν πιο πολλές πιθανότητες να έχουν την ίδια διαταραχή σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ωστόσο είναι πολύ νωρίς και οι έρευνες πολύ λίγες για τη διατύπωση σίγουρων συμπερασμάτων.
3. Θεραπεία
Τα περισσότερα παιδιά στο εξωτερικό με ΔΕΠ έχουν αντιμετωπιστεί με φαρμακοθεραπεία, ενώ στην Ελλάδα η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν έχουν τύχει καμιάς θεραπευτικής αντιμετώπισης. Τα διεγερτικά φαρμακευτικά σκευάσματα αυξάνουν το εύρος προσοχής και βελτιώνουν την απόδοση στο σχολείο. Περίπου 70% παιδιών με ΔΕΠ αντιδρούν θετικά στην φαρμακοθεραπεία με διεγερτικά ενώ το 30% δεν ανταποκρίνονται καθόλου ή και χειροτερεύουν από την φαρμακοθεραπεία. Τα φάρμακα φαίνεται να θεραπεύουν τα συμπτώματα της ΔΕΠ κι όχι τα αίτια, συνεπώς η φαρμακοθεραπεία από μόνη της δεν έχει μακροχρόνια θεραπευτικά αποτελέσματα. Οι αλλαγές τείνουν να είναι βραχυχρόνιες ή να επιμένουν μόνο όσο κρατάει η φαρμακοθεραπεία. Επίσης τα φάρμακα βρέθηκε να μειώνουν την κοινωνικότητα αγοριών με ΔΕΠ χωρίς να μειώνει τις αντικοινωνικές τους συμπεριφορές. Συνεπώς η φαρμακοθεραπεία από μόνη της φαίνεται να είναι επιβλαβής γιατί δεν κάνει τίποτα για τα κοινωνικά, μαθησιακά και διαπροσωπικά προβλήματα των παιδιών με ΔΕΠ. Κάποιες έρευνες που συγκρίνουν την φαρμακοθεραπεία με τη θεραπεία της συμπεριφοράς βρήκαν πως η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση είναι ο συνδυασμός αυτών των δύο θεραπειών. Κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως για τη θεραπεία των παιδιών με ΔΕΠ περισσότερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην οικογένειά τους, στις σχέσεις που υπάρχουν σε αυτή και στα κακά παραδείγματα που μπορεί να δίνουν.
Τα περισσότερα παιδιά στο εξωτερικό με ΔΕΠ έχουν αντιμετωπιστεί με φαρμακοθεραπεία, ενώ στην Ελλάδα η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν έχουν τύχει καμιάς θεραπευτικής αντιμετώπισης. Τα διεγερτικά φαρμακευτικά σκευάσματα αυξάνουν το εύρος προσοχής και βελτιώνουν την απόδοση στο σχολείο. Περίπου 70% παιδιών με ΔΕΠ αντιδρούν θετικά στην φαρμακοθεραπεία με διεγερτικά ενώ το 30% δεν ανταποκρίνονται καθόλου ή και χειροτερεύουν από την φαρμακοθεραπεία. Τα φάρμακα φαίνεται να θεραπεύουν τα συμπτώματα της ΔΕΠ κι όχι τα αίτια, συνεπώς η φαρμακοθεραπεία από μόνη της δεν έχει μακροχρόνια θεραπευτικά αποτελέσματα. Οι αλλαγές τείνουν να είναι βραχυχρόνιες ή να επιμένουν μόνο όσο κρατάει η φαρμακοθεραπεία. Επίσης τα φάρμακα βρέθηκε να μειώνουν την κοινωνικότητα αγοριών με ΔΕΠ χωρίς να μειώνει τις αντικοινωνικές τους συμπεριφορές. Συνεπώς η φαρμακοθεραπεία από μόνη της φαίνεται να είναι επιβλαβής γιατί δεν κάνει τίποτα για τα κοινωνικά, μαθησιακά και διαπροσωπικά προβλήματα των παιδιών με ΔΕΠ. Κάποιες έρευνες που συγκρίνουν την φαρμακοθεραπεία με τη θεραπεία της συμπεριφοράς βρήκαν πως η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση είναι ο συνδυασμός αυτών των δύο θεραπειών. Κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως για τη θεραπεία των παιδιών με ΔΕΠ περισσότερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην οικογένειά τους, στις σχέσεις που υπάρχουν σε αυτή και στα κακά παραδείγματα που μπορεί να δίνουν.
Ευάγγελος Καναβιτσάς
Ψυχολόγος, Ms in applied psychology, cert. in counselling.
URL: www.eatingdisorders.gr
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)